Ένρινον είναι και το [γ], όταν ευρίσκεται προ των ουρανικών [κ], [γ], [χ] ή προ του [ξ]: άγκυρα, αγγείον, άγχω, άγξω (Αχιλλέας Τζάρτζανος) ▪ Συλλογιστείτε πώς προφέρεται το πρώτο [γ] στις λόγιες <παγγερμανισμός>, <παγγνωσία> ή <συγγνωστός>, στις οποίες, κατ’ εξαίρεση, δεν έχουμε τροπή του δεύτερου συμφώνου ▪ Αρκετές φορές, τα [μπ] και [ντ] μέσα στη λέξη είναι οι άλλες μορφές των [μβ] και [νδ]: κόμβος → κόμ̂πος, ένδεκα → έν̂τεκα ▪ Αυτό που ουσιיαστικά τρέπεται είναι το δεύτερο σύμφωνο ▪ Όταν γράφω και τα δίψηφα [γγ/γκ], [μπ], [ντ] αφορούν δύο φθόγ̂γους, προσθέτω ένα διיακριτικό ώστε να αναγνωρίζουν απαξάπαν̂τες πώς προφέρον̂ται ▪ Εάν δε γίνει η αναγ̂καία γραπτή διיάκριση ανάμεσα στα έρρινα και τα άρρινα δίψηφα, σε λίγον καιρό θα αναφερόμαστε στην αλλοίωση και τον ψευδισμό της Κοινής Νεοελληνικής (κόμπος [b] ⇔ κόβος, έντεκα [d] ⇔ έδεκα, άγγελος [g] ⇔ agel ≠ angel < άγ̂γελος)

Δευτέρα 10 Μαΐου 2021

ΑΝΝΑ ΣΥΝΟΔΙΝΟΥ - ΜΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΗΘΟΠΟΙΟΣ Η ΟΠΟΙΑ ΕΔΙΝΕ ΙΔΙ'ΑΙΤΕΡΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ




Ένας από τους μονολόγους του κλασικού ρεπερτορίου που σκόπιμα επιλέγω και κατεξοχήν διδάσκω στις Δραματικές Σχολές, ερμηνευμένος παρακάτω εξαιρετικά, από τη σπουδαία Άννα Συνοδινού.

Προϋποθέτει, μεταξύ άλλων, πολλή δουλειά στην ίδια τη γλώσσα. Στο κείμενο και στις ιδιיαιτερότητές του, στον ποιητικό λόγο και στο ρυθμό και φυσικά άρτια τεχνική κατάρτιση. Καλή άρθρωση, επαρκή αναπνοϊκή στήριξη, έν̖ταση και έκταση φωνής, φωνητικές δεξιότητες, σωματικό έλεγχο και τον απόλυτο συν̖τονισμό των παραπάνω, δηλ. ό,τι ακριβώς χρειάζεται ένας ηθοποιός για να υποστηρίξει και να αναδείξει ένα ρόλο, αποτελών̖τας, παράλληλα, μία πολύ καλή άσκηση-σπουδή για το μαθητή.


ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ (1961)

 ΗΛΕΚΤΡΑ - ΣΟΦΟΚΛΗ

Μετάφραση: Ιωάννη Γρυπάρη

Σκηνοθεσία: Τάκη Μουζενίδη

Ηλέκτρα: Άννα Συνοδινού

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Ο ΠΟΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ  ΚΑΤΑΡΕΣ ΤΗΣ ΗΛΕΚΤΡΑΣ


Απόδοση των ευ̖φωνικών συνηχήσεων σύμφωνα με την παραπάνω ερμηνεία:


Ω άγιיο φως τ’ ουρανού

και συ αγέρα, που ολόγυρα ζώνεις τη γη,

πόσες μ’ άκουσες, πόσες φορές

να πικρο-θρηνωδώ

κι αιματο-στηθοδέρνομαι

όταν παίρν’ η αυγή να χαράζη!

Κι όσο πια για τις ο-λονυχτίες μου,

ξέρ’ η άθλιά μου η κλίνη, στο σκότεινο

μες αυτό το παλάτι, όσα δάκρυα

για τον άμοιρο χύνω πατέρα μου,

που εκεί κάτω στη χώρα τη βάρβαρη

ο φονιάς δεν τον [→ δεν̖τον] φίλεψε ο Άρης,

μα η κακούργα μου η μάνα κι ο Αίγιστος,

τ’ άξιο ταίρι της, σαν ξυλοκόποι [→ σαγ̖κz̥υλοκόποι]

ένα δέν̖τρο, του σκίσανε

με πελέκι φονικό το κεφάλι,

κι άλλος, έξω από μένα, δε βρέθη κανείς

για να σ’ ε-λεηθή,

που με τέτοιο, πατέρα μου, ελεεινό

κι ανάξιο θάνατο πήγες.

Όμως όχι, ποτέ

δε θα πάψω τους θρήνους μου εγώ

και τα ολόπικρ’ αυτά μοιρολόγια,

όσο που θε να βλέπω τ’ αστέρια τα ολόφεγ̖γα

και το φως της ημέρας αυτό·

και σα μιας αηδόνας, που τ’ άλουβα

έχει χάση παιδιά της, οι βόγ̖γοι μου

μπρος στις πόρτες αυτές του πατέρα μου

θ’ αν̖τηχούν και θα κράζουνε σ’ όλους:

Ω δώματα του Άδη και της Περσεφόνης,

Ω Ερμή τ’ Άλλου κόσμου, ω δέσποιν’ Αρά,

ω εσείς, κόρες θεών σεβαστές Ερινύες,

που επιβλέπετε τους αδικο-σκοτωμένους

κι εκείνους που κρυφά τα κρεβάτια των κλέβουν,

μα ελάτε, βοηθάτε, εκδικήσετε

του πατέρα μου το φόνο

και σε μένα, τ’ αδέρφι μου στείλτε,

γιατί πια δε μπορώ (σύμφωνα με τη μτφρ. αν̖τί του δεν μπορώ)

να υποφέρω μονάχη μου εγώ

του καημού το ανεσήκωτο βάρος.


Αν υπήρχε κάτι που έκανε να ξεχωρίζει αυτή την ηθοποιό και να μνημονεύεται ως μία ολοκληρωμένη καλλιτέχνις ήταν, πέραν του αδιיαμφισβήτητου ήθους της και της λαμ̖περής όσο και απέριττης σκηνικής της παρουσίας, η ιδιיαίτερη βαρύτητα που έδινε στην εκφορά του λόγου και εν γένει στην τεχνική.

Βέβαια είχε θητεύσει δίπλα σε σπουδαίους δασκάλους, όπως ήταν ο Ρον̖τήρης και η Κοτοπούλη, που έδιναν τεράστια σημασία στην Ορθοφωνία, στη μελέτη του Αρχαίου Δράματος και στην άσκηση του ηθοποιού. Με άλλα λόγια είχε λάβει κλασική παιδεία.

Ήταν τα πάν̖τα στην ερμηνευτική της φαρέτρα κεκτημένα και σε απόλυτη ισορροπία, γι’ αυτό κατάφερε να γίνει μία αξεπέραστη ιέρεια της Τέχνης.


ΔΙ'ΕΥΚΡΙΝΙΣΗ:

 Όπου:   `   το ευ̖φωνικό [ŋ] ή [ɱ] πριν από το δίψηφο σύμφωνο.

              '    η εκφορά των φθόγ̖γων χωριστά, χωρίς συνίζηση.

                 η άτονη προφορά του [ζ].                      


Άρης Βαφιάς, MA RCSSD
Καθ. Αγωγής Προφ. Λόγου & Φωνής