Ένρινον είναι και το [γ], όταν ευρίσκεται προ των ουρανικών [κ], [γ], [χ] ή προ του [ξ]: άγκυρα, αγγείον, άγχω, άγξω (Αχιλλέας Τζάρτζανος) ▪ Συλλογιστείτε πώς προφέρεται το πρώτο [γ] στις λόγιες <παγγερμανισμός>, <παγγνωσία> ή <συγγνωστός>, στις οποίες, κατ’ εξαίρεση, δεν έχουμε τροπή του δεύτερου συμφώνου ▪ Αρκετές φορές, τα [μπ] και [ντ] μέσα στη λέξη είναι οι άλλες μορφές των [μβ] και [νδ]: κόμβος → κόμ̂πος, ένδεκα → έν̂τεκα ▪ Αυτό που ουσιיαστικά τρέπεται είναι το δεύτερο σύμφωνο ▪ Όταν γράφω και τα δίψηφα [γγ/γκ], [μπ], [ντ] αφορούν δύο φθόγ̂γους, προσθέτω ένα διיακριτικό ώστε να αναγνωρίζουν απαξάπαν̂τες πώς προφέρον̂ται ▪ Εάν δε γίνει η αναγ̂καία γραπτή διיάκριση ανάμεσα στα έρρινα και τα άρρινα δίψηφα, σε λίγον καιρό θα αναφερόμαστε στην αλλοίωση και τον ψευδισμό της Κοινής Νεοελληνικής (κόμπος [b] ⇔ κόβος, έντεκα [d] ⇔ έδεκα, άγγελος [g] ⇔ agel ≠ angel < άγ̂γελος)

Σάββατο 6 Φεβρουαρίου 2021

ΑΥΤΟ ΟΝΟΜΑΖΟΥΝ ΚΑΠΟΙΟΙ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΟΙ ΦΩΝΟΛΟΓΙΚΗ ΠΟΛΥΜΟΡΦΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ;


 

ΤΗ ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΗΝ ΑΚΟΥΣΑΜΕ. ΔΕΝ ΑΚΟΥΣΑΜΕ ΟΜΩΣ ΤΗΝ ΠΡΟΦΟΡΑ ΤΗΣ...


Σα ροκ συγκρότημα (αν̖τί του ορθού [συγ̖κρότημα])...

 

Με κοιτάς, σε κοιτώ

και μετά σχιωπή (αν̖τί του ορθού [σιיωπή])

κάτι θα κοπεί

στην καρδιά (στηγκαρδιά αν̖τί του ορθού [στηγ̖καρδιά]), στο μυαλό

 

Με κοιτάς, σε κοιτώ

και μελαγχολείς

ο καιρός πολύς

μ’ αγαπάς, σ’ αγαπώ

 

Κι είμαστ’ ακόμα ζωντανοί (αν̖τί του ορθού [ζων̖τανοί])

στη σκηνή, σα ροκ συγ̖κρότημα

κι αν μας αντέξει (αν̖τί του ορθούν̖τέξει]) το σκοινί

θα φανεί στο χειροκρότημα

 

Με κρατάς, σε κρατώ

και παν̖τού σκιές

και παν̖τού καθρέφτες

για θεούς, εραστές

 

Κι είμαστ’ ακόμα ζωντανοί (αν̖τί του ορθού [ζων̖τανοί])

στη σκηνή, σα ροκ συγ̖κρότημα

κι αν μας αντέξει (αν̖τί του ορθούν̖τέξει]) το σκοινί

θα φανεί στο χειροκρότημα

 

Κι είμαστ’ ακόμα ζωντανοί (αν̖τί του ορθού [ζων̖τανοί])...


Ποιος να συγκριθεί (αν̖τί του ορθού [συγ̖κριθεί]) μαζί σου

κι απ’ το νου μου να σε σβήσει

Ποιος στο βάθος της ψυχής μου

θα τολμήσει να σ’ αγ̖γίξει

 

Μετά από σένα πού, πες μου να πάω πού

μετά από σένα τι, τι ν’ αγαπήσω τι

Mετά από σένα ποιον, ποιον να πιστέψω ποιον

μετά από σένα πώς, να ζήσω άλλο πώς

 

Ποιος να συγκριθεί (αν̖τί του ορθού [συγ̖κριθεί]) μαζί σου

όταν φύγεις μακριά μου

Ποιος τη θέση σου θα πάρει

στο κορμί και στην καρδιά (στηγ̖καρδιά) μου

 

Μετά από σένα πού, πες μου να πάω πού

μετά από σένα τι, τι ν’ αγαπήσω τι

Mετά από σένα ποιον, ποιον να πιστέψω ποιον

μετά από σένα πώς, να ζήσω άλλο πώς

 

Ποιος να συγκριθεί (αν̖τί του ορθού [συγ̖κριθεί]) μαζί σου...


Τους ανθρώπους της ζωής μου

κάθισα να τους μετρήσω

τους παρόν̖τες, τους απόν̖τες

κάνα δυο περαστικούς

 

Όσους ήρθαν για να μείνουν

όσους έφυγαν πριν γίνουν

τους κοινόχρηστους, τους ξένους

τους πολύ προσωπικού (αν̖τί του ορθού [προσωπικούς])

 

Και μου βγαίνουν πάν̖τα λίγοι

ή μου βγαίνουνε πολλοί

κι είναι η μοναξιά που επείγει

ό,τι με μελαγχολεί

 

Και μου βγαίνουν πάν̖τα λίγοι

ή μου βγαίνουνε πολλοί

σ’ ένα μέτρημα που ανοίγει

την παλιά μου την πληγή

(τημπαλιά μου τημπληγή αν̖τί των ορθών [τημ̖παλιά μου τημ̖πληγή])

 

Τους ανθρώπους της ζωής μου

θα ‘θελα να τους κρατήσω

Τα αγρίμια, τους αγ̖γέλους

και τους πιο κανονικούς

 

Όσους άφησαν σημάδι

όσους πήρε το σκοτάδι

τους εκείνους, τους τυχαίους

τους πολύ προσωπικούς

 

Και μου βγαίνουν πάν̖τα λίγοι

ή μου βγαίνουνε πολλοί

κι είναι η μοναξιά που επείγει

ό,τι με μελαγχολεί

 

Και μου βγαίνουν πάν̖τα λίγοι

ή μου βγαίνουνε πολλοί

σ’ ένα μέτρημα που ανοίγει

την παλιά μου την πληγή

(τημπαλιά μου τημπληγή αν̖τί των ορθών [τημ̖παλιά μου τημ̖πληγή])

 

Πώς ζούμε το αίσθημα;

Φοβάμαι πως χάνω το μέτρημα…


Υπάρχει κάποιος κανόνας που αναφέρει πότε προφέρουμε [συγ̖κρότημα] και πότε [συγκρότημα]; Πότε [ζων̖τανοί] και πότε [ζωντανοί]; Ότι προφέρουμε [πάν̖τα και παν̖τού], [παρόν̖τες ή απόν̖τες] αλλά [αντέξει]; [Αγ̖γίξει] αλλά [συγκριθεί];…

Μήπως είναι άλλος ο ήχος της καρδιάς στο ‘’Χειροκρότημα’’ (στηγκαρδιά) και άλλος (στηγ̖καρδιά) στο ‘’Ποιος να συγ̖κριθεί μαζί σου’’;… Μήπως το [γκ] στις λέξεις [συγ̖κριθεί] και [συγ̖κρότημα] προφέρεται διיαφορετικά απ’ ό,τι το ομόηχό του [γγ] στη λέξη [αγ̖γέλους], που ακούγεται στο ‘’Μέτρημα’’;

Ό,τι ισχύει, κατά το πλείστον, για τα δίψηφα [γγ/γκ], [ντ], όταν βρίσκον̖ται στο μέσον των γηγενών λέξεων (αγ̖γέλους, παρόν̖τες κ.λπ.), δεν ισχύει και για το [μπ]; Ό,τι ισχύει με τα δίψηφα σύμφωνα μέσα στη λέξη, δεν ισχύει και με το τελικό [ν] κάποιων λέξεων και το αρχικό συγ̖κοπτόμενο της επόμενης κατά τη συνεκφορά τους, δηλ. όταν οι δύο λέξεις απαρτίζουν πλέον μία λεκτική μονάδα; Και εάν ναι, τότε γιατί ακούμε [στηγ̖καρδιά] αλλά [τημπαλιά μου τημπληγή];...

Είναι ο τόνος, ο ρυθμός, η μουσικότητα’’, η όποιας μορφής συναισθηματική φόρτιση, που επιβάλλουν αυτή την προφορά-ερμηνεία, ή μήπως η παν̖τελής αγνωσία των Κανόνων Προφοράς, με συνέπεια να μην έχουμε επίγνωση τι πρέπει ακριβώς να εκφέρουμε και αν̖τ’ αυτού να προφέρουμε ό,τι να ‘ναι… Όχι τίποτε άλλο, αν πρόκειται όμως περί άποψης’’, είναι σαφέστατα λάθος, αφού εναν̖τιώνεται στους γλωσσικούς μας κανόνες.

Παραφράζον̖τας τα τελευταία λόγια της συμ̖παθούς και φερέλπιδος αοιδού, Λίας Μίχου, του τηλεοπτικού μουσικού διיαγωνισμού ’Τhe Voice’’, μήπως έχουμε εν̖τέλει χάσει το ‘’μέτρημα’’ στην Προφορά και εν γένει το κοινό γλωσσικό μας αίσθημα;


ΔΙ'ΕΥΚΡΙΝΙΣΗ:

Όπου:   `   τα ευ̖φωνικά [ŋ] ή [ɱ] πριν από τα δίψηφα σύμφωνα.

             '    η προφορά των φθόγ̖γων χωριστά, χωρίς συνίζηση.


Άρης Βαφιάς, MA RCSSD
Καθ. Αγωγής Προφ. Λόγου & Φωνής