Ένρινον είναι και το [γ], όταν ευρίσκεται προ των ουρανικών [κ], [γ], [χ] ή προ του [ξ]: άγκυρα, αγγείον, άγχω, άγξω (Αχιλλέας Τζάρτζανος) ▪ Συλλογιστείτε πώς προφέρεται το πρώτο [γ] στις λόγιες <παγγερμανισμός>, <παγγνωσία> ή <συγγνωστός>, στις οποίες, κατ’ εξαίρεση, δεν έχουμε τροπή του δεύτερου συμφώνου ▪ Αρκετές φορές, τα [μπ] και [ντ] μέσα στη λέξη είναι οι άλλες μορφές των [μβ] και [νδ]: κόμβος → κόμ̂πος, ένδεκα → έν̂τεκα ▪ Αυτό που ουσιיαστικά τρέπεται είναι το δεύτερο σύμφωνο ▪ Όταν γράφω και τα δίψηφα [γγ/γκ], [μπ], [ντ] αφορούν δύο φθόγ̂γους, προσθέτω ένα διיακριτικό ώστε να αναγνωρίζουν απαξάπαν̂τες πώς προφέρον̂ται ▪ Εάν δε γίνει η αναγ̂καία γραπτή διיάκριση ανάμεσα στα έρρινα και τα άρρινα δίψηφα, σε λίγον καιρό θα αναφερόμαστε στην αλλοίωση και τον ψευδισμό της Κοινής Νεοελληνικής (κόμπος [b] ⇔ κόβος, έντεκα [d] ⇔ έδεκα, άγγελος [g] ⇔ agel ≠ angel < άγ̂γελος)

Παρασκευή 13 Μαρτίου 2020

ΟΧΙ ΑΛΛΟΙ ΒΙΑΣΜΟΙ Ή ΒΡΥΧΗΘΜΟΙ ΣΤΗΝ ΠΡΟΦΟΡΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ





ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΤΗΣ ΔΙ'ΑΝΟΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΦΟΡΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ 



«Τα πράγματα δείχνουν ότι δεν έχουμε μία ευαισθησία, ώστε να αποκτήσουμε και μία ακουστική ευγένεια. 
Σήμερα δεν είναι ότι φτωχαίνει μόνο το λεξιλόγιό μας. Φτωχαίνει και η προφορά μας
Η προφορά σήμερα είναι ένας βρυχηθμός. Και σε αυτό φταίει και η κατάργηση του πολυτονικού συστήματος. 
Σήμερα, το παιδί που μαθαίνει το μονοτονικό, που έχει γίνει ατονικό, στην πραγματικότητα δεν μπορεί να παρακολουθήσει τη μουσικότητα των λέξεων. Γιατί οι τόνοι και τα πνεύματα ήταν ότι είναι και οι νότες σε μία παρτιτούρα
Αυτά τα πράγματα δεν τα είχαν καταλάβει αυτοί που αποπειράθηκαν να κάνουν μεταρρυθμίσεις.
Δεν έχει γίνει κατανοητό ότι η υπεροχή της ελληνικής έναν̖τι άλλων ευρωπαϊκών γλωσσών βρίσκεται στην παλμικότητά της. Όπως στην κλίση: «ο άνθρωπος του ανθρώπου, τον άνθρωπο, οι άνθρωποι, των ανθρώπων, τους ανθρώπους». Κατεβαίνει ο τόνος. Είναι σαν το μπαλάκι του πινγκ-πονγκ που δίνει μία ζων̖τάνια στη λέξη. 
Αυτή η «ακινητοποίηση» του τόνου φέρνει το νέκρωμα της λέξης».

Απόσπασμα:

«Τι θα γίνει επιτέλους μ’ αυτήν τη βλαχοπροοδευτική επιδημία του «bου», «» και του «»; 
Ξέρετε, εκείνη την αυτιστική μόδα να λένε Σύdαγμα (κι όχι Σύνdαγμα), εκποbή κι όχι εκπομbή – και κάθε λογής bομbή!
Μέχρι και ο Άγιיος Aνdόνιος έγινε Adόνιος, κι όλοι οι άνgελοι του ουρανού εξέπεσαν σε αgέλους. Ποιoς διάβολος έβαλε το ποδάρι-του, δεν πήραμε είδηση: Ανεπαισθήτως αλλά σταθερώς, γέμισαν τα ραδιיόφωνα με τα «πέdε» κακά της μοίρας μας. Κοροϊδεύουμε τους καημένους τους τσιγ̖γάνους (τσιngάνους) για το «Συbέτερε συbάτα με», και τα λουστήκαμε εμείς οι ίδιοι τώρα!
Τι συμβαίνει άραγε μ’ αυτά τα ηχηρά ρινικά στιγμιαία σύμφωνα «μπ», «ντ», «γγ»;

Έτσι λοιπόν, στα ρινικά συμ̖πλέγματα μπ, ντ (μας λέει ο Τριαν̖ταφυλλίδης) προφέρεται χωριστά το ρινικό μ, ν, ενώ τα ακόλουθα π, τ, προφέρον̖ται σαν το δίψηφο μπ(b) και ντ(d).
Πράγματι, εμένα το αγροτικό-μου σόι επήγαινε στ’ αμbέλι φορών̖τας αμbέχονα, κι έσκαβε την αμbολή.
Ανάλογα (ο Τριαν̖ταφυλλίδης πάν̖τα) συμβαίνουν και στα γκ, γγ, όπου το πρώτο γράμμα προφέρεται σαν «ν» ενώ το δεύτερο προφέρεται σαν το δίψηφο γκ(g).
Αναγνωρίζω, βέβαια, την κάποια λεπτότητα του πράγματος.
Πρώτον είναι αληθές ότι κατά το παρελθόν σε μερικές τοπολαλιές, τα ρινικά αυτά συμ̖πλέγματα προφέρον̖ταν χωρίς το ρινικό στην αρχή – είχαμε όμως συμφωνήσει να χρησιμοποιούμε μια Κοινή Ελληνική, για να μην ξαναπέσομε στη Βαβυλωνία.
Δεύτερον, τα δίψηφα αυτά στην αρχή των λέξεων προφέρον̖ται όν̖τως χωρίς το ρινικό (μπάλα, ντόρος, γκάιντα).
Με αυτά λοιπόν τα δεδομένα, ο ψυχραιμότερος γλωσσολόγος θα διיετύπωνε την άποψη «η γλώσσα από μόνη της τείνει να γενικεύσει τον κανόνα – μην γκρινιάζετε».
Εγώ λοιπόν διיατηρώ πλήρες το δικαίωμα να γκρινιάζω. Πρώτον διיότι με ενοχλεί βαρύτατα (ακουστικώς και αισθητικώς) αυτό το καλοκόριτσο στο μεγάφωνο του Μετρό που με τριβελίζει δέκα φορές την ημέρα με τους Abελόκηπους και με το Σύdαγμά-της. Πριν να γίνει αξιיόπιστη επιστημονική μέτρηση των γλωσσικών συνηθειών όλων των επιβατών του Μετρό, κανείς δεν έχει το δικαίωμα να μου επιβάλλει το γλωσσικό-του εbόρευμα.
Δεύτερον, ουδέποτε επίστεψα στον μεταφυσικό αυτοματισμό των γλωσσικών φαινομένων: Όπως σ’ όλα ανεξαιρέτως τα φαινόμενα, έτσι και στα γλωσσικά, υπάρχουν μια ή περισσότερες αιτίες – παλαιότερα, ήταν συνήθως ξενικοί βιασμοί (τα δε αποτελέσματα των βιασμών δεν νομιμοποιούν̖ται). Τώρα όμως;

Έως ότου να ακούσω μια πειστικότερην αιτία του φαινομένου, έχω υποχρέωση να αν̖τιδρώ ως ενεργός πολίτης και να επαναλαμβάνω την απαίτηση να αναμαγνητοφωνηθούν οι αναγ̖γελίες των στάσεων του Μετρό, χρησιμοποιών̖τας την κοινή κι όχι την ιδιיωματική εκφορά λόγου. Φτάνουν οι βιασμοί».

Απόσπασμα:
Θ. Π. Τάσιיος: Η βλαχοπροοδευτική γλωσσική επιδημία (Γνώμες - Εφημερίδα «Το Βήμα») 


«Το Σύν̖ταγμα του 1975, που αφήρεσε την ασπίδα προστασίας της γλώσσας που παρείχε το Σύν̖ταγμα του 1952, επέτρεψε την περιβόητη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1976, η οποία κατάφερε το πρώτο καίριο πλήγμα κατά της γλώσσας μας, με την κατάργηση στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση της διδασκαλίας των Αρχαίων Ελληνικών από το πρωτότυπο.
Το 1982 ακολούθησε δεύτερο πλήγμα με την κατάργηση του πολυτονικού συστήματος γραφής, που συνοδεύθηκε αργότερα με άλλα κατά της γλώσσας μέτρα, τα οποία οδήγησαν στο σημερινό επίπεδο λεξιπενίας, αδυναμίας εκφράσεως και σκέψεως της νεολαίας, που χρησιμοποιεί στο λεξιλόγιό της περίπου 800 λέξεις.
Όσο πτωχότερο το λεξιλόγιο τόσο πτωχότερη η σκέψη, διיότι σκεπτόμεθα μέσω των λέξεων.
Είναι συνήθεις οι βαρβαρισμοί, οι σολοικισμοί, η παραμορφωτική εκφορά λόγου, που ακούμε ακόμη και από παρουσιיαστές ειδήσεων ραδιיοφωνικών και τηλεοπτικών σταθμών.
Η Ελληνική Γλωσσική κληρονομιά διיοργάνωσε μεγάλες εκδηλώσεις για την προστασία της ελληνικής, επιτυγχάνον̖τας την ανάσχεση της φθίνουσας πορείας της και ακολούθως την αύξηση των ωρών διδασκαλίας των Αρχαίων Ελληνικών, τα οποία δυστυχώς εν̖τάχθηκαν πρόσφατα στα προαιρετικά μαθήματα!».



ΔΙ'ΕΥΚΡΙΝΙΣΗ:

Όπου:   `   τα ευ̖φωνικά [ŋ] και [ɱ] πριν από τα δίψηφα  
                  σύμφωνα.

              י   η προφορά των διφθόγ̖γων χωριστά.

Άρης Βαφιάς - MA RCSSD
Καθ. Αγωγής Προφ. Λόγου & Φωνής