Ένρινον είναι και το [γ], όταν ευρίσκεται προ των ουρανικών [κ], [γ], [χ] ή προ του [ξ]: άγκυρα, αγγείον, άγχω, άγξω (Αχιλλέας Τζάρτζανος) ▪ Συλλογιστείτε πώς προφέρεται το πρώτο [γ] στις λόγιες <παγγερμανισμός>, <παγγνωσία> ή <συγγνωστός>, στις οποίες, κατ’ εξαίρεση, δεν έχουμε τροπή του δεύτερου συμφώνου ▪ Αρκετές φορές, τα [μπ] και [ντ] μέσα στη λέξη είναι οι άλλες μορφές των [μβ] και [νδ]: κόμβος → κόμ̂πος, ένδεκα → έν̂τεκα ▪ Αυτό που ουσιיαστικά τρέπεται είναι το δεύτερο σύμφωνο ▪ Όταν γράφω και τα δίψηφα [γγ/γκ], [μπ], [ντ] αφορούν δύο φθόγ̂γους, προσθέτω ένα διיακριτικό ώστε να αναγνωρίζουν απαξάπαν̂τες πώς προφέρον̂ται ▪ Εάν δε γίνει η αναγ̂καία γραπτή διיάκριση ανάμεσα στα έρρινα και τα άρρινα δίψηφα, σε λίγον καιρό θα αναφερόμαστε στην αλλοίωση και τον ψευδισμό της Κοινής Νεοελληνικής (κόμπος [b] ⇔ κόβος, έντεκα [d] ⇔ έδεκα, άγγελος [g] ⇔ agel ≠ angel < άγ̂γελος)

Τρίτη 17 Νοεμβρίου 2020

Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ ΑΝΑΦΩΝΩN̖TΑΣ ΣΤΙΧΟΥΣ ΑΠΟ ΤΗ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΕΠΕΤΕΙΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ (1974)



ΣΥΜ̖ΠΛΗΡΩΝΟN̖TΑΙ ΦΕΤΟΣ 46 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΕΠΕΤΕΙΟ ΚΑΙ 30 ΑΠΟ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ


«Σώπα, όπου να ‘ναι θα σημάνουν οι καμ̖πάνες!

Αυτό το χώμα είναι δικό τους και δικό μας!

Κάτου απ’ το χώμα, μες στα σταυρωμένα χέρια τους,

κρατάνε της καμ̖πάνας το σκοινί.

Προσμένουνε την ώρα.

Δεν κοιμούν̖ται (= δεγ̖κοιμούν̖ται)!

Δεν πεθαίνουν (= δεμ̖πεθαίνουν)!

Προσμένουν να σημάνουν την ανάσταση.

Τούτο το χώμα είναι δικό τους και δικό μας!

Δεν μπορεί (= δεμ̖πορεί) κανείς να μας το πάρει!».



ΘΑ ΣΗΜΑΝΟΥΝ ΟΙ ΚΑΜ̖ΠΑΝΕΣ

Απόσπασμα από τη ΣυναυλίαΔημοτικό Θέατρο Πειραιά (1966)

Συνθέτης: Μίκης Θεοδωράκης

Στιχουργός: Γιάννης Ρίτσος  

Ερμηνευτής: Γρηγόρης Μπιθικώτσης

 

Με τόσα φύλλα σού γνέφει ο ήλιος καλημέρα

Με τόσα φλάμ̖πουρα λάμ̖πει, λάμ̖πει ο ουρανός

Και τούτοι μες στα σίδερα και κείνοι μες στο χώμα (δις)

 

Σώπα όπου να ‘ναι θα σημάνουν οι καμ̖πάνες (τετράκις)

Αυτό το χώμα είναι δικό τους και δικό μας (τετράκις)

 

Κάτω απ’ το χώμα μες στα σταυρωμένα χέρια τους

κρατάνε της καμ̖πάνας το σχοινί

Προσμένουνε την ώρα, προσμένουν να σημάνουν την ανάσταση

Τούτο το χώμα είναι δικό τους και δικό μας

Δεν μπορεί ( δεμ̖πορεί) κανείς να μας το πάρει (τρις)


Σώπα όπου να ‘ναι θα σημάνουν οι καμ̖πάνες (δις)

Αυτό το χώμα είναι δικό τους και δικό μας (δις)


«Ένιωσα πως η εξαίσια αυτή, στην αίσθησή μου, μουσική του, όχι μόνο ανακάλυψε στο βάθος, υπογράμμιζε, αναδείκνυε την όποια σημασία αυτού του ποιήματος, μα πήγαινε πιο πέρα από το ποίημα, αγ̖καλιάζον̖τας όλη την Ελλάδα… Γι’ αυτό αισθάνομαι την ανάγ̖κη να ξαναπώ αυτό που αυθόρμητα ανέβηκε στα χείλη μου στο πρώτο άκουσμα αυτής της σύνθεσης: η Ρωμιοσύνη του Θεοδωράκη είναι ένα έξοχο, ένα μεγάλο έργο, με εν̖τελώς ιδιיαίτερη σημασία για το μουσικό μας βίο και για ολόκληρο το νεοελληνικό μας πολιτισμό».

Γιάννης Ρίτσος

ΔΙ'ΕΥΚΡΙΝΙΣΗ:

Όπου:   `   τα ευ̖φωνικά [ŋ] ή [ɱ] πριν από τα δίψηφα σύμφωνα.

                η προφορά των φθόγ̖γων χωριστά, χωρίς συνίζηση.

καμ̖πάνα (καɱbάνα) = ηχητικό όργανο, τύπος παν̖τελονιού, ποινή.

καμπάνα (καbάνα) = μεμονωμένος οικίσκος ξενοδοχειακού

συγ̖κροτήματος.



Άρης Βαφιάς, MA RCSSD
Καθ. Αγωγής Προφ. Λόγου & Φωνής