Ένρινον είναι και το [γ], όταν ευρίσκεται προ των ουρανικών [κ], [γ], [χ] ή προ του [ξ]: άγκυρα, αγγείον, άγχω, άγξω (Αχιλλέας Τζάρτζανος) ▪ Συλλογιστείτε πώς προφέρεται το πρώτο [γ] στις λόγιες <παγγερμανισμός>, <παγγνωσία> ή <συγγνωστός>, στις οποίες, κατ’ εξαίρεση, δεν έχουμε τροπή του δεύτερου συμφώνου ▪ Αρκετές φορές, τα [μπ] και [ντ] μέσα στη λέξη είναι οι άλλες μορφές των [μβ] και [νδ]: κόμβος → κόμ̂πος, ένδεκα → έν̂τεκα ▪ Αυτό που ουσιיαστικά τρέπεται είναι το δεύτερο σύμφωνο ▪ Όταν γράφω και τα δίψηφα [γγ/γκ], [μπ], [ντ] αφορούν δύο φθόγ̂γους, προσθέτω ένα διיακριτικό ώστε να αναγνωρίζουν απαξάπαν̂τες πώς προφέρον̂ται ▪ Εάν δε γίνει η αναγ̂καία γραπτή διיάκριση ανάμεσα στα έρρινα και τα άρρινα δίψηφα, σε λίγον καιρό θα αναφερόμαστε στην αλλοίωση και τον ψευδισμό της Κοινής Νεοελληνικής (κόμπος [b] ⇔ κόβος, έντεκα [d] ⇔ έδεκα, άγγελος [g] ⇔ agel ≠ angel < άγ̂γελος)

Τρίτη 17 Δεκεμβρίου 2019

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ, ΤΑ ΚΑΛΑN̖TΑ ΚΑΙ ΟΙ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΕΣ ΕΟΡΤΕΣ ΔΙΔΑΣΚΟΥΝ, ΑΦΥΠΝΙΖΟN̖TΑΣ ΜΑΣ ΚΑΙ ΚΑΛΩN̖TΑΣ ΜΑΣ ΝΑ ΜΗ ΛΗΣΜΟΝΟΥΜΕ...




         🔔ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ, ΤΑ ΚΑΛΑN̖TΑ ΚΑΙ ΟΙ ΓΙΟΡΤΕΣ ΠΑN̖TΑ ΔΙΔΑΣΚΟΥΝ...🔔



Τα κάλαν̖τα δεν είναι απλώς παραδοσιακά προεόρτια τραγούδια. Είναι κατά κύριο λόγο ευχητικοί και εγ̖κωμιαστικοί ψαλμοί, οι οποίοι, μέσω της πλούσιας γλωσσικής μας παράδοσης και της χριστιανικής μας πίστης, προκαλούν αίσθημα κατάνυξης και ψυχική ευ̖φορία, διδάσκον̖τας την αγάπη, την καλοσύνη, την προσφορά, την ταπεινοφροσύνη, ακόμη και τη σωστή προφορά της γλώσσας μας, με συνέπεια να αφυπνίζουν το παιδί που όλοι έχουμε μέσα μας.
Όμως αυτά, δεν αρκεί να τα θυμόμαστε και να γίνον̖ται πράξη μόνο τις Άγιיες Μέρες...
Ας διδαχτούμε επιτέλους από τα παιδιά και ας γίνουμε σαν κι αυτά, προκειμένου να φτιάξουμε έναν καλύτερο και πιο όμορφο κόσμο. Γιατί, όπως είπε κάποτε ένας σπουδαίος επιστήμονας και άνθρωπος, η αναζήτηση της αλήθειας και της ομορφιάς ανήκει σε μια σφαίρα δραστηριοτήτων, όπου επιτρέπεται να μείνουμε ΓΙΑ ΠΑ
ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ... 


ΚΑΛΗΝ ΗΜΕΡΑΝ ΑΡΧΟN̖TΕΣ


🎄Καλήν ημέραν άρχον̖τες, αν είναι ορισμός σας,
Χριστού τη Θεία Γέννηση, να πω στ’ αρχον̖τικό σας.

Χριστός γεννάται σήμερον, εν Βηθλεέμ τη πόλει,
οι ουρανοί αγάλλον̖ται, χαίρει η φύσις όλη.

Εν τω (→ εν̖τω) σπηλαίω τίκτεται, εν φάτνη των αλόγων, 
ο Βασιλεύς των ουρανών και Ποιητής των όλων.

Πλήθος αγ̖γέλων ψάλλουσι, το "Δόξα εν Υψίστοις",
και τούτο Άξιον εστί, η των ποιμένων πίστη.

Εκ της Περσίας έρχον̖ται, τρεις Μάγοι με τα δώρα,
άστρο λαμ̖πρό τους οδηγεί, χωρίς να λείψει ώρα.

Σ' αυτό το σπίτι που 'ρθαμε, πέτρα να μη ραγίσει
κι ο νοικοκύρης του σπιτιού, χρόνια πολλά να ζήσει.🎄

ΤΡΙΓΩΝΑ ΚΑΛΑN̖TΑ

❄️Τρίγωνα κάλαν̖τα σκόρπισαν παν̖τού,
κάθε σπίτι μια φωλιά του μικρού Χριστού· 
τρίγωνα κάλαν̖τα, μες στη γειτονιά,
ήρθαν τα Χριστούγεννα κι η Πρωτοχρονιά!

Άστρο φωτεινό, θα βγει γιορτινό,
μήνυμα θα φέρει από τον ουρανό·
τρέχουν τα παιδιά, μέσα στο χιονιά,
ήρθαν τα Χριστούγεννα κι η Πρωτοχρονιά!

Τρίγωνα κάλαν̖τα στο μικρό χωριό,
και χτυπάει χαρούμενα το καμ̖παναριό·
τρίγωνα κάλαν̖τα σκόρπισαν παν̖τού,
κάθε σπίτι μια φωλιά του μικρού Χριστού.

Τρέχουν τα παιδιά, μέσα στο χιονιά,
ήρθαν τα Χριστούγεννα κι η Πρωτοχρονιά!
Μες στη σιγαλιά, ανοίγει η αγ̖καλιά,
κι έκανε η αγάπη στην καρδιά (→ στηγ̖καρδιά) φωλιά.


Τρίγωνα κάλαν̖τα σκόρπισαν παν̖τού,
κάθε σπίτι μια φωλιά του μικρού Χριστού·
τρίγωνα κάλαν̖τα, μες στη γειτονιά,
ήρθαν τα Χριστούγεννα κι η Πρωτοχρονιά!

Άστρο φωτεινό, θα βγει γιορτινό,
μήνυμα θα φέρει από τον ουρανό·
τρέχουν τα παιδιά, μέσα στο χιονιά,
ήρθαν τα Χριστούγεννα κι η Πρωτοχρονιά!

Τρίγωνα κάλαν̖τα στο μικρό χωριό,
και χτυπάει χαρούμενα το καμ̖παναριό·
τρίγωνα κάλαν̖τα, μες στη γειτονιά,
ήρθαν τα Χριστούγεννα κι η Πρωτοχρονιά!❄️

Ο ΜΙΚΡΟΣ ΤΥΜ̖ΠΑΝΙΣΤΗΣ

🌟Μου 'παν, έλα να πάμε να δεις,
Χριστός γεννήθηκε στην άκρη της γης·
κι εγώ γυρίζω απόψε στον ουρανό,
τ' αστέρι ψάχνω να βρω, το φωτεινό·
ραπαπαπαμ ραπαπαπαμ…
να με πάει στο μικρό βασιλιά,
πέρα μακριά.

Μες στη νύχτα παιδί μοναχό,
τι δώρο να σου φέρω, που 'μαι φτωχό·
φέρνω το τύμ̖πανο που μόνο κρατώ,
τα κάλαν̖τα να παίξω για το Χριστό·
ραπαπαπαμ ραπαπαπαμ…
το πιο ωραίο τραγούδι θα πω,
για το Χριστό.

Μες στη φάτνη τα ζώα ξυπνούν,
κι απ' έξω ταπεινά βοσκοί προσκυνούν·
στης Παναγιάς κρυμμένο την αγ̖καλιά,
χρυσό στεφάνι, φως, φορεί στα μαλλιά·
ραπαπαπαμ ραπαπαπαμ…
σαν με βλέπει, η καρδιά μου χτυπά,
και μου γελά.🌟


ΑΡΧΙΜΗΝΙΑ ΚΙ ΑΡΧΙΧΡΟΝΙΑ


🎅Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά,
ψηλή μου δεν̖τρολιβανιά
κι αρχή καλός μας χρόνος
εκκλησιά με τ' άγιο θρόνος.

Αρχή που βγήκε ο Χριστός,
Άγιיος και Πνευματικός,
στη γη να περπατήσει
και να μας καλοκαρδίσει.

Άγιος Βασίλης έρχεται
και δε μας καταδέχεται,
από την Καισαρεία (→ τηγ̖καισαρεία),
συ 'σαι αρχόν̖τισσα κυρία.

Βαστά εικόνα και χαρτί,
ζαχαροκάρνο, ζυμωτή,
χαρτί και καλαμάρι,
δες και με το παλικάρι.🎅

ΔΙ'ΕΥΚΡΙΝΙΣΗ:

Όπου:   `   το ευ̖φωνικό [ŋ] (ή και [μ], περίπτ. -μπ) πριν από το
                  δίψηφο σύμφωνο.

                  πλάγιοι χαρακτήρες (π.χ.: εν̖τω) η απαλή 
                  προφορά του ευ̖φωνικού [ŋκαι του δίψηφου
                  συμφώνου.

              י    η προφορά των φθόγ̖γων χωριστά.


H orthophonia.gr σας εύχεται: 

Καλές Γιορτές και Καλή Χρονιά, με περισσότερη αγάπη, υγεία και φρον̖τίδα για την Ελλάδα, τους συνανθρώπους μας και τη γλώσσα...

Άρης Βαφιάς, MA RCSSD
Καθ. Αγωγής Προφ. Λόγου & Φωνής