 |
| Μένος Φιλήν̖τας 1870-1934 |
Η ΠΡΟΦΟΡΑ ΤΩΝ ΕΡΡΙΝΩΝ ΔΙΨΗΦΩΝ ΣΥΜΦΩΝΩΝ
Ο ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΩΝ ΕΥ̖ΦΩΝΙΚΩΝ ΣΥΝΗΧΗΣΕΩΝ
Αποσπάσματα από τη «Γραμματική της Ρωμαίικης Γλώσσας», που συνέγραψε ο Μένος Φιλήν̖τας και εκδόθηκε το 1907
μυτόφωνα ή μυτόπνοα = τα έρρινα σύμφωνα, με το [γ] στην προκειμένη περίπτωση να είναι έρρινο, δηλ. να αν̖τιστοιχεί στο μαλακοϋπερωικό [ν] (αλλιώς άγμα [ŋ]).
π.χ.: αγκαλιά = αŋgαλιά (ή αγ̖καλιά - σύμφωνα με την εισήγησή μου για το τι πρέπει να ισχύσει στο γραπτό λόγο για την αποσαφήνιση της προφοράς ανάμεσα στα έρρινα και τα άρρινα δίψηφα σύμφωνα), αμπέλι = αɱbέλι (δηλ. αμ̖πέλι), αντίλαλος = αŋdίλαλος (δηλ. αν̖τίλαλος), κομπανία = κοɱpανία (δηλ. κομיπανία), αντίκα = αŋtίκα (δηλ. ανיτίκα) κ.ο.κ.
άγγελος (⇒ άŋgελος) = άγ̖γελος κ.ο.κ.
π.χ.: τον μπαλωματή τον Πέτρο (στη ροή του λόγου, εφόσον δε μεσολαβεί παύση) ⇒ τοɱbαλωματή τοɱb̥έτρο (όπου ο : η άτονη φώνηση του δίψηφου συμφώνου ή του [ζ], βλ. παρακάτω) = τομ̖παλωματή τομ̖πέτρο
σαν γκόλφι τον κρατώ ⇒ σαŋgόλφι τοŋg̊ρατώ = σαγ̖κόλφι τογ̖κρατώ
τον τσίρο ⇒ τοŋd̥z̥ίρο = τοντζίρο
των τζαμιών ⇒ τωŋdzαμιών = τωντζαμιών
τον τιμώ ⇒ τοŋd̥ιμώ = τον̖τιμώ
των ντοκτορά ⇒ τωŋdοκτορά = των̖τοκτορά κ.ο.κ.
δεν ξέρω ⇒ δεŋg̊z̥έρω = δεγ̖κζέρω
«...έχω όμως κι αντισηπτικό (αν̖τί του ορθού αν̖τισηπτικό)
αν ψάλω ⇒ αɱb̥z̥άλω = αμ̖πζάλω
- Αξιότιμη Υπουργέ Παιδείας και Θρησκευμάτων
κυρία Ν. Κεραμέως.
Διδάσκον̖ται αυτά τα πράγματα στα Σχολεία;
Τα παιδιά γνωρίζουν, και εάν ναι, γιατί δεν προφέρουν ορθά;
Θα κάνετε κάτι προκειμένου να μάθουν να προφέρουν σωστά τη γλώσσα μας;
«...έχω όμως κι αντισηπτικό (αν̖τί του ορθού αν̖τισηπτικό)
μες στην̖τάξη (✓) να ‘μαι καθαρός
κρατώντας πάντα (αν̖τί των ορθών κρατών̖τας πάν̖τα) απόσταση
στόμα και μυτούλα να κρύβον̖ται (✓) καλά...».
- Καλή σχολική χρονιά, με περισσότερο ενδιיαφέρον και αγάπη για τη γλώσσα!
Άρης Βαφιάς, MA RCSSD
Καθ. Αγωγής Προφ. Λόγου & Φωνής