ΤΑ ΜΟΥΣΙΚΑ ΣΥΜΦΩΝΑ [Μ] ΚΑΙ [Ν] ΚΑΙ ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΟΥΣ:
3 ΔΙΨΗΦΑ ΣΥΜΦΩΝΑ ΓΙΑ ΝΑ ΑΠΟΔΩΣΟΥΝ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ 11 ΔΙ'ΑΦΟΡΕΤΙΚΟΥΣ ΗΧΟΥΣ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΜΑΣ
Ένας άλλος, αν̖τίστροφος τρόπος τεκμηρίωσης της έρρινης προφοράς της Κοινής
Νεοελληνικής, δηλ. των ευ̖φωνικών συνηχήσεων του [μ] και του [ν], συνάγεται παρατηρών̖τας και αξιיολογών̖τας τι ακριβώς συμβαίνει στη ροή του λόγου, ανάμεσα στο τελικό [ν] κάποιων λέξεων και στο αρχικό συγ̖κοπτόμενο
σύμφωνο της επόμενης λέξης.
Αν λόγου χάρη δοκιμάσουμε στη ροή του λόγου, χωρίς να μεσολαβεί παύση, να πούμε [δενπάω], συμ̖προφέρον̖τας ατόφιες τις λέξεις, είναι σα να αποτολμούμε να εκφέρουμε το [συμ̖πορεύομαι] → [συνπορεύομαι], δηλ. να επιχειρούμε να αποδώσουμε τη
σύνθετη λέξη που απαρτίζει πλέον μία γλωσσική μονάδα, ως δύο
γλωσσικές μονάδες-λέξεις.
Φυσικά αυτό δεν μπορεί να συμβεί, αφού συμφ. σύμ̖πλεγμα -νπ δεν υπάρχει στη γλώσσα μας.
γλωσσικές μονάδες-λέξεις.
Φυσικά αυτό δεν μπορεί να συμβεί, αφού συμφ. σύμ̖πλεγμα -νπ δεν υπάρχει στη γλώσσα μας.
Αυτός
άλλωστε είναι και ο λόγος, που όταν οι λέξεις συνεκφωνούν̖ται, δηλ. ακούγον̖ται
ως μία λέξη, το [νπ] μετατρέπεται σε [μ̖π] (αλλιώς [μμπ]).
Το να
προφέρουμε πάλι [δεπάω], απαλείφον̖τας το [ν], είναι σα να
λέμε αν̖τίστοιχα [συπορεύομαι].
Από το
παραπάνω παράδειγμα συμ̖περαίνει κανείς γιατί το [ν] συγ̖κεκριμένων λέξεων, όπως οι: δεν, μην, σαν, (σ)την, (σ)τον, έναν, αρκετόν, λίγον, πολύν, πόσον,
(τ)όσον κ.ά., δε χάνεται ποτέ όταν η επόμενη λέξη αρχίζει από συγ̖κοπτόμενο
σύμφωνο (κ, π, τ, ξ, ψ, γκ, μπ, ντ, τζ,
τσ).
Όσον
αφορά την εκδοχή [δεμπάω], δηλ. την άρρινη προφορά, πέραν
του ότι είναι εν̖τελώς άτοπη, αφού για να προκύψει το [μπ] πρέπει να υπάρχει το [ν] (δες παρακάτω και περίπτ. συμφ. συμ̖πλεγμάτων -μβ, -νδ) είναι πιο κακόφωνη και από την προηγούμενη απόδοση (δεπάω), γιατί η ηχηρότητα του [μπ] είναι σαφώς πολύ μεγαλύτερη από
αυτήν του συμφωνικού του ζεύγους, δηλ. του άηχου [π].
Οπότε, διיά της εις άτοπον απαγωγής τεκμαίρεται ότι:
[δεν+πάω] → [δεμ̖πάω] (δηλ. δεμμπάω)
άρα και [συμ̖πορεύομαι] (αφού ό,τι ισχύει
στη συνεκφορά ισχύει και στις σύνθετες λέξεις, με πρώτα συνθετικά τα: «εν», «συν», «παν» ή «πάλιν», δηλ. όπου υπάρχει το [ν]) και ποτέ [συμπορεύομαι].
Ομοίως
και για τα: γγ/γκ, ντ.
π.χ.: [εγ̖γονός] (βλ. παρακάτω αναφορά στο άγμα [ŋ])
[μην+καπνίζετε] → [μηγ̖καπνίζετε] άρα και [εγ̖κοπή]
[μην+καπνίζετε] → [μηγ̖καπνίζετε] άρα και [εγ̖κοπή]
[σαν+το] → [σαν̖το παλιό, καλό κρασί] άρα και [παν̖τελής] κ.ο.κ.
Συνεπώς:
γ+γ/γ+κ, μ+π,
ν+τ (στο μέσον των γηγενών
λέξεων, συνήθως) = γ̖γ/γ̖κ, μ̖π, ν̖τ, δηλ. δύο
φθόγ̖γοι-ήχοι και όχι ένας, όπως εσφαλμένα διיατυπώνεται στις τρέχουσες
σχολικές Γραμματικές της Ε΄ & ΣΤ΄ Δημοτικού και Α΄, Β΄ & Γ΄ Γυμνασίου.
(Απόσπασμα από τη νέα σχολική Γραμματική της Ε' & ΣΤ' Δημοτικού)
(Απόσπασμα από τη νέα σχολική Γραμματική της Α', Β' & Γ' Γυμνασίου)
Τέλος,
εάν σε όλα τα παραπάνω συμ̖περιλάβουμε:
1. τις
λέξεις της Κοινής Νεοελληνικής στις οποίες η ρίζα του συμφ. συμ̖πλέγματος είναι
το [μβ] ή το [νδ] (π.χ.: κολύμβηση → κολύμ̖πι, άνδρας → άν̖τρας κ.ο.κ.)
2. τους
ρηματικούς τύπους που περιλαμβάνουν στην κατάληξή τους το δίψηφο [ν̖τ] (π.χ.: τρέχον̖τας, πωλούν̖ται κ.λπ.)
και λάβουμε
επίσης υπόψη ότι, το [γ] πριν από
μαλακο-ουρανικό σύμφωνο (γ, κ, χ, ξ)
δηλώνει το μαλακοϋπερωικό [ν], δηλ.
το άγμα [ŋ] και όχι το [γ] (π.χ.: αγχόνη, σύσφιγξη κ.λπ.)
αν̖τιλαμβάνεται αμέσως κανείς το πλήθος των ευ̖φωνικών συνηχήσεων του [μ] και του [ν] και φυσικά
τη σημαν̖τικότητα του συγ̖κεκριμένου κανόνα για την ορθή προφορά της Κοινής
Νεοελληνικής Γλώσσας.
Το πρόβλημα πλέον στην προφορά έγ̖κειται στο ότι υπάρχουν τρία δίψηφα σύμφωνα, τα: γγ/γκ (είναι ομόηχα, έχουν δηλ. την ίδια φωνητική αξία) μπ, ντ, για να αποδώσουν τρεις φθόγ̖γους-ήχους (g, b, d) και τέσσερις διφθόγ̖γους, δηλ. οκτώ φθόγ̖γους-ήχους (nγ, ng, mb, nd).
Σύνολο έν̖τεκα διיαφορετικούς ήχους μόνο για τις γηγενείς λέξεις της γλώσσας μας!
Το πρόβλημα πλέον στην προφορά έγ̖κειται στο ότι υπάρχουν τρία δίψηφα σύμφωνα, τα: γγ/γκ (είναι ομόηχα, έχουν δηλ. την ίδια φωνητική αξία) μπ, ντ, για να αποδώσουν τρεις φθόγ̖γους-ήχους (g, b, d) και τέσσερις διφθόγ̖γους, δηλ. οκτώ φθόγ̖γους-ήχους (nγ, ng, mb, nd).
Σύνολο έν̖τεκα διיαφορετικούς ήχους μόνο για τις γηγενείς λέξεις της γλώσσας μας!
Εάν συνυπολογίσουμε και την απόδοση των ξενικών -mp, -nt (π.χ.: κομיπλιμένיτο), τότε οι ήχοι στην Κοινή Νεοελληνική ανέρχον̖ται στους δεκαπέν̖τε!
π.χ.:
γκρεμός
(g), παγγνωσία (ŋγ = νγ = γיγ), αγκαλιά (ŋg = νγκ = γ̖κ) → 5 ήχοι
μπαίνω
(b), εκπομπή (ɱb = μμπ = μ̖π), καμπάνια
(mp = ɱp = μיπ) → 5 ήχοι
ντύνω (d), πέντε (ŋd = νντ = ν̖τ), ντοκουμέντο (nt = ŋt = νיτ) →
5 ήχοι
Πόσο μάλλον όταν υπάρχει πλήρης άγνοια.
Πέραν αυτού, τρία δίψηφα σύμφωνα-σύμβολα για να αποδώσουν δεκαπέν̖τε διיαφορετικούς ήχους δεν απαν̖τούν σε καμία γλώσσα.
Γι' αυτό και η Πολιτεία καλείται να πράξει άμεσα τα δέον̖τα.
ΔΙ'ΕΥΚΡΙΝΙΣΗ:
Όπου: ` το ευ̖φωνικό [ŋ] (ή και [μ], περίπτ. -μπ) πριν από το
δίψηφο σύμφωνο.
י η προφορά των φθόγ̖γων χωριστά.
© Άρης Βαφιάς - MA RCSSD
Καθ. Αγωγής Προφ. Λόγου & Φωνής