ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ*
(*Πρώην Σχολική Γραμματική Ε΄& ΣΤ΄Δημοτικού Χρ. Τσολάκη)
Λάμ̖πει ο ήλιος στα βουνά, στους κάμ̖πους το φεγ̖γάρι.
Κάλλιο πέν̖τε και στο χέρι, παρά δέκα και καρτέρει.
Από ρόδο βγαίνει αγ̖κάθι και από αγ̖κάθι βγαίνει ρόδο.
«Με τις λέξεις ο ανθρώπινος εγ̖κέφαλος αιχμαλωτίζει το σύμ̖παν. Μέσα στις φόρμες των λέξεων γεννιούν̖ται οι σκέψεις.
Όπως τα ρεύματα των υδάτων κινούν̖ται στην κοίτη του ποταμού και, αν δεν υπάρχει αυτή, σκορπίζουν και χάνον̖ται, έτσι και οι σκέψεις κινούν̖ται στην κοίτη της γλώσσας και χάνον̖ται, όταν χάνεται εκείνη.
Από την ώρα που ο άνθρωπος αποκτά τις λέξεις, η κοίτη της σκέψης του γίνεται λεκτική.
Η σκέψη χωρίς τη γλώσσα είναι βουβή, αλλά και η γλώσσα χωρίς τη σκέψη γίνεται κραυγή.
Με το μικρόκοσμο των λέξεων ελευθερώνεται και φτάνει στο φωναχτό αγέρι της ζωής, ο μέγας κόσμος της ανθρώπινης συνείδησης και του ανθρώπινου μόχθου.
Οι λέξεις, ‘’αυτός ο κόσμος ο μικρός ο μέγας’’ του Ελύτη, είναι αυτές που σηματοδοτούν τα όρια του κόσμου.
Τα όρια του λόγου μου, είπαν, σηματοδοτούν τα όρια του κόσμου μου.
Το παιδί κάνει τη μεγαλύτερη ανακάλυψη της ζωής του, όταν συνειδητοποιεί ότι τα πράγματα έχουν ονόματα».
«Οι γλώσσες ακολουθούν τις κοινωνίες. Όταν χειροτερεύουν οι κοινωνίες, χειροτερεύουν οι έννοιες που διיέπουν τη ζωή, χειροτερεύει και η γλώσσα που τις εκφράζει.
Αυτό όμως δε σημαίνει πως δεν πλουτίζει. Προστίθεν̖ται νέες έννοιες που εκφράζουν την ευτέλεια που μας διיέπει…
Όταν σβήνουν οι γλώσσες, σβήνουν και οι πολιτισμοί.
Ας πάρουμε για παράδειγμα τους τσιγ̖γάνους. Ξέρετε τι ωραία τραγούδια έχουν οι τσιγ̖γάνοι; Τα ήθη, τα έθιμα, οι χοροί τους...
Είναι ένας λαός που έχει έναν σπάνιο λαϊκό πολιτισμό. Ένα παραδοσιακό τραγούδι λέει χαρακτηριστικά: ‘’Γύφτισσα τον εβύζαξε γι’ αυτό έχει φτερά...’’.
Το σχολείο πρέπει να δίνει τις ευκαιρίες σε όλα τα παιδιά να αναπτύξουν τις ικανότητές τους. Αυτό είναι το νόημα και ο σκοπός της Παιδείας.
Σκοπός της Παιδείας είναι να μάθουν οι μαθητές και οι μαθήτριες να δημιουργούν μαζί με τους άλλους και να είναι ευτυχισμένοι μέσα απ’ αυτή τη δημιουργία.
Όμως η δημιουργία αυτή δεν πρέπει να είναι εγωκεν̖τρική, ούτε αυτάρεσκη. Όχι! Πρέπει να είναι προσγειωμένη, να σέβεται και να αξιοποιεί την παράδοση του τόπου, την ιστορία του πολιτισμού και τη σοφία της φύσης».
«Πρέπει να ξεπερνάμε τα φύλα και τις φυλές. Να βλέπουμε πάνω απ΄ όλα τον άνθρωπο, να τον αγαπούμε και να τον τιμούμε, είτε αυτός είναι μαύρος είτε είναι λευκός ή κίτρινος...
Αυτός είναι ο σκοπός της Παιδείας. Να συναδελφώσει τους ανθρώπους και να δώσει σε όλους τις ίδιες ευκαιρίες.
Στο σχολείο δεν κάνουμε διיακρίσεις. Είμαστε μια οικογένεια. Έτσι θα πρέπει να είναι όχι μόνο το σχολείο, αλλά και όλος ο πλανήτης.
Ας έχει καθένας τη γλώσσα του, δεν πειράζει, θα βρούμε και μια κοινή γλώσσα να μιλάμε μεταξύ μας και να συνεννοούμαστε. Υπάρχουν γλώσσες και γλώσσες και κάθε ομάδα με τη δική της γλώσσα και πολιτισμό έχει τη δική της ξεχωριστή χάρη».
«Τον καλό το δάσκαλο θα τον περιέγραφα με μια λέξη: Αγάπη.
Αυτός που αγαπάει τα παιδιά και τη δουλειά του, είναι άριστος δάσκαλος, γιατί κάνει το καθετί για να προσφέρει στα παιδιά.
Αυτός ο δάσκαλος δεν κουράζεται, διיότι τρέφεται με το πνεύμα της θυσίας. Θυσιיάζεται για τα παιδιά, για τη δουλειά του και αυτό που κάνει τον τρέφει ψυχικά, τον μεγαλώνει μέσα του και του δίνει μια ηθική ικανοποίηση.
Στο καρπερό έδαφος της αγάπης πέφτει ο σπόρος της γνώσης και εκεί ριζώνει και φυλλουριάζει και ανθίζει και καρπίζει.
Όταν είσαι μέσα σε ένα σχολείο και έχεις ένα δάσκαλο αυστηρό, τότε οι ψυχούλες των παιδιών σφίγ̖γονται και δεν καρπίζει η γνώση. Όσο σοφός κι αν είναι, ο αυστηρός δάσκαλος δεν μπορεί να μεταδώσει αυτή του τη σοφία.
Ο δάσκαλος πρέπει ακόμα να ανάβει τη σπίθα. Δεν είναι αυτός που θα μεταγ̖γίσει σοφία, γιατί το κεφάλι του παιδιού δεν είναι δοχείο για να το γεμίσουμε με γνώσεις.
Είναι σαν την εστία στο τζάκι, που περιμένει το σπίρτο για να πάρει φωτιά.
Να λοιπόν τι συνειδητοποίησα με τα χρόνια:
Πως καλός δάσκαλος και δασκάλα είναι αυτός και αυτή που προετοιμάζουν μεθοδικά το σκηνικό της διδασκαλίας και μετά αποτραβιούν̖ται.
Όμως, δεν αποτραβιούν̖ται γιατί είναι αργόσχολοι. Όχι!! Αποτραβιούν̖ται για να επιτρέψουν να βγουν στη σκηνή για να πρωταγωνιστήσουν, οι μαθητές και οι μαθήτριες.
Γιατί, πρέπει να ξέρουμε ότι αυτοί, οι μαθητές και οι μαθήτριες είναι οι πραγματικοί πρωταγωνιστές της διδασκαλίας.
Οι δάσκαλοι και οι δασκάλες είμαστε οι βοηθοί, οι ενορχηστρωτές της διδασκαλίας.
Να, λοιπόν:
Καλός δάσκαλος και δασκάλα είναι αυτός και αυτή που βοηθούν τους μαθητές να βγουν στη σκηνή για να αναδείξουν όλα τους τα ταλέν̖τα και όλες τους τις δημιουργικές ικανότητες.
Και πρέπει να ξέρουμε πως όλα τα παιδιά έχουν και ταλέν̖τα και ικανότητες.
Αυτό μου δίδαξε εν̖τέλει η ζωή και η παιδεία τόσων χρόνων».
ΔΙ'ΕΥΚΡΙΝΙΣΗ:
Όπου: ` τα ευ̖φωνικά [ŋ] ή [ɱ] πριν από τα δίψηφα σύμφωνα.
' η προφορά των φθόγ̖γων χωριστά, χωρίς συνίζηση.
