Ένρινον είναι και το [γ], όταν ευρίσκεται προ των ουρανικών [κ], [γ], [χ] ή προ του [ξ]: άγκυρα, αγγείον, άγχω, άγξω (Αχιλλέας Τζάρτζανος) ▪ Συλλογιστείτε πώς προφέρεται το πρώτο [γ] στις λόγιες <παγγερμανισμός>, <παγγνωσία> ή <συγγνωστός>, στις οποίες, κατ’ εξαίρεση, δεν έχουμε τροπή του δεύτερου συμφώνου ▪ Αρκετές φορές, τα [μπ] και [ντ] μέσα στη λέξη είναι οι άλλες μορφές των [μβ] και [νδ]: κόμβος → κόμ̂πος, ένδεκα → έν̂τεκα ▪ Αυτό που ουσιיαστικά τρέπεται είναι το δεύτερο σύμφωνο ▪ Όταν γράφω και τα δίψηφα [γγ/γκ], [μπ], [ντ] αφορούν δύο φθόγ̂γους, προσθέτω ένα διיακριτικό ώστε να αναγνωρίζουν απαξάπαν̂τες πώς προφέρον̂ται ▪ Εάν δε γίνει η αναγ̂καία γραπτή διיάκριση ανάμεσα στα έρρινα και τα άρρινα δίψηφα, σε λίγον καιρό θα αναφερόμαστε στην αλλοίωση και τον ψευδισμό της Κοινής Νεοελληνικής (κόμπος [b] ⇔ κόβος, έντεκα [d] ⇔ έδεκα, άγγελος [g] ⇔ agel ≠ angel < άγ̂γελος)

Παρασκευή 20 Νοεμβρίου 2020

ΕΥ̖ΦΩΝΙΚΕΣ ΑΤΑΚΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΛΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦO - Α' ΜΕΡΟΣ



ΒΟΥΓΙΟΥΚΛΑΚΗ - ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ - ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ ΚΩΝΣΤΑN̖TΙΝΟΥ - ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ - ΔΟΥΚΑΣ - ΠΛΑΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΙΔΗΣ - ΡΩΗΣ



(Στιχομυθία από την ταινία: ΜΕΡΙΚΟΙ ΤΟ ΠΡΟΤΙΜΟΥΝ ΚΡΥΟ)

Χριστοφορίδης: Τα λέω καλά, κύριε Αγ̖γέλου;

Πλατής: Πάν̖τως πρέπει να ξέρετε ότι, όχι γιατί ‘ναι γιος μου, ο Λάκης είναι λαμ̖πρό παιδί! Όλοι τον αγαπούν. Κι οι συνάδελφοί του στην τράπεζα (⇒ στην̖τράπεζα) κι ο Διיευθυν̖τής… Όλοι, όλοι!

Α, είναι ήσυχος, σεμνός! Κι όχι τώρα που μεγάλωσε, από μικρός!

Ηλιόπουλος: Έλα πατέρα τώρα, τι ενδιיαφέρουν αυτά…

Χριστοφορίδης: Νικολαΐδη, τι Νικολαΐδη;!... Αγ̖γέλου, θέλετε να πείτε!…

Ηλιόπουλος: Ε, ξέρετε ο πατέρας μου… λέγεται Αγ̖γέλου από τον πρώτο ( τομ̖πρώτο) του γάμο. Μετά ξαναπαν̖τρεύτηκε και…

Κωνσταν̖τίνου: Ναι αλλά ο άν̖τρας δεν αλλάζει όνομα, ε;!...


(Στιχομυθίες από την ταινία: ΚΑΤΙ ΝΑ ΚΑΙΕΙ)

Χριστοφορίδης: Ο κύριος Διיευθυν̖τής σάς αναφέρει διיαρκώς σαν παράδειγμα ( σαμ̖παράδειγμα) προς μίμηση.

Ηλιόπουλος: Καλοσύνη του.


Βλαχοπούλου: Δε μου λες χρυσέ μου, την Ελληνική δεν τη ( δεν̖τη) συνηθίζετε εδώ πέρα;

Ρώης: Α, είστε Ελληνίς;

Βλαχοπούλου: Ε, τι θες να ‘μαι; Κογ̖κολέζα θα ‘μαι;…

Ρώης: Με συγχωρείτε αλλά το ξενοδοχείο μας έχει διיεθνή πελατεία. Με ρωτήσατε κάτι για τον κύριο ( τογ̖κύριο) Εξαρχόπουλο, αν δεν κάνω ( δεγ̖κάνω) λάθος.

Βλαχοπούλου: Είναι μεγάλη ανάγ̖κη, θέλω να τόνε δω οπωσδήποτε. Σε παρακαλώ πάρα πολύ χρυσέ μου, μην το ( μην̖το) ξεχάσεις, ε!;...

Γιατί εγώ έχω να τον δω χρόνια!... Από τότε που φύγαμε απ’ το σπίτι, που πέθανε ο πατέρας του ― Τέλος πάν̖των. A, δε μου λες κάτι... Πώς είναι; Όμορφος... όμορφος;…

Ρώης: Συμ̖παθής.


(Στιχομυθία από την ταινίαΜΕΡΙΚΟΙ ΤΟ ΠΡΟΤΙΜΟΥΝ ΚΡΥΟ)

ΔούκαςKαι ούτε παρέες, ούτε γλέν̖τια, ούτε σούρτα φέρτα με νεαρούς!… Και προπαν̖τός, όπου πήγαινε, πάν̖τα παρέα κι ο αδερφός της. Δηλαδή, ε… κανέναν κινηματογράφο ( κανέναννκινηματογράφο)1, κανένα ζαχαροπλαστείο, καμιά εκδρομούλα… Αυτά ―.

Ηλιόπουλος: Άντε2 εγώ να πηγαίνω, εγώ... Πέστε τα σεις…

ΓαρμπήΠου πας Λάκη, παιδί μου; Κάθισε, σε παρακαλώ!

Ηλιόπουλος:  Δεν μπορώ ( δεμ̖πορώ), έχω…

ΓαρμπήΜα κάθισε παιδάκι μου, κάθισε!...

Δούκας: Η Ρένα μας δεν είχε φλερτ και αηδίες, σαν κάτι ( σαγ̖κάτι) σουρλουλούδες της σημερινής εποχής. Η Ρένα έναν άν̖τρα μονάχα θ’ αγαπήσει. Αυτόν που θα παν̖τρευτεί!

1Παρατείνον̖τας την εκφορά του τελικού [ν], όταν ο τρόπος έκφρασης (δηλ. η συνθήκη) το υπαγορεύει, ή συγ̖κόπτον̖τας -έστω και στιγμιαία- τη ροή του λόγου, δεν μπορεί να προκύψει φωνολογική μετατροπή.

2Εν̖τάσσεται στις εξαιρέσεις, γι αυτό το δίψηφο σύμφωνο προφέρεται ατόφιο.


(Στιχομυθία από την ταινία: ΤΟ ΔΟΛΩΜΑ)

Νικολαΐδης: Α, με κατέστρεψες χρυσό μου! Πώς περπατάς έτσι σαν τσολιάς (⇒ σατ̖ζολιάς) της ανακτορικής φρουράς. Δεν μπορείς ( δεμ̖πορείς) να περπατήσεις λίγο πιο γυναικεία;

Θες να σου δείξω εγώ;

Βουγιουκλάκη: Εσύ;!... Μα εσύ ‘σαι άν̖τρας μωρέ.

Ηλιόπουλος: Ναι, άν̖τρας είναι, αλλά δεν είναι πια κι απ’ τους πολύ φανατικούς… Έτσι, κύριε Ρομπέρ*;...

* Το δίψηφο σύμφωνο αποδίδεται ατόφια, αφού η ρίζα τής λέξης το επιβάλλει (γαλλ. Robert, εξού και Ροβέρτος).


ΔΙ'ΕΥΚΡΙΝΙΣΗ:

Όπου:   `   τα ευ̖φωνικά [ŋ] ή [ɱ] πριν από τα δίψηφα σύμφωνα.

                η προφορά των φθόγ̖γων χωριστά, χωρίς συνίζηση.



Άρης Βαφιάς, MA RCSSD
Καθ. Αγωγής Προφ. Λόγου & Φωνής