ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ-ΠΡΟΤΡΟΠΗ ΣΤΟΥΣ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΟΥΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙἈΣΩΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΦΟΡΑΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Δι’ατυπώνεται η ενδι’αφέρουσα απόψη περί α'ντιγλώσσας (γλώσσας των νέων, αργκό κ.λπ.) και ότι η έρρινη προφορά από το φυσικό ομιλητή της Κοινής Νεοελληνικής είναι συνηθέστερη της άρρινης (κάτι για το οποίο πολύ αμφιβάλλω· δυστυχώς στις μέρες μας μάλλον το α'ντίθετο συμβαίνει), όταν κατά τη γνώμη μου δεν αναφέρεται ο βασικότερος λόγος για τον οποίο συμβαίνει αυτό και που δεν είναι άλλος από την άγνοια των Κανόνων Προφοράς και την απαιδεία.
Δηλ. την ανύπαρκτη ή σχεδόν ανύπαρκτη αναφορά τους στις Σχολικές Γραμματικές και την αγνωσία των περισσότερων Δασκάλων γι’ αυτούς, με συνέπεια να μην επισημαίνο'νται, ή να μη διδάσκο'νται -τουλάχιστον επαρκώς- στα Σχολεία.

Καταρχάς, η αναφορά και μόνο ''άρρινη προφορά της Κοινής Νεοελληνικής'', είναι κάτι που θα έπρεπε από καιρό να μας απασχολεί και να μας προβληματίζει βαθύτατα, όλους μας.

Πώς άρρινη και γιατί;

Εκτός αυτού, καμία πρότυπη (επίσημη) γλώσσα δεν μπορεί πραγματικά να επηρεαστεί, από κανέναν ξενισμό και καμία αργκό ή εν γένει ιδίωμα, όταν μαθαίνεται σωστά στο σπίτι και το σχολείο.

Μπορεί να επηρεαστεί μόνον όταν δε διδάσκεται, όταν ε'γκαταλειφθεί.

Ό,τι δηλαδή συμβαίνει, εδώ και πολύν καιρό, με τον προφορικό λόγο. 

Γι’ αυτό και ο περισσότερος κόσμος προφέρει σήμερα λάθος: όχι λόγω δικής του επιλογής ή αλλαγής στην προφορά κατά τη χρήση της γλώσσας στο χρόνο, αλλά γιατί αγνοεί τους Κανόνες της.

Το ότι εμείς γνωρίζουμε τους κανόνες ή θεωρούμε αυτονόητες τις ευ'φωνικές συνηχήσεις, δε σημαίνει ότι τις γνωρίζουν όλοι. Πόσο μάλλον όταν δεν υπάρχουν τα γράμματα, ή δε χρησιμοποιού'νται σύμβολα (π.χ. τονικά σημάδια) στο γραπτό λόγο, που θα μπορούσαν να αποσαφηνίσουν την προφορά των έρρινων από τα άρρινα δίψηφα σύμφωνα, με συνέπεια οι περισσότεροι να νομίζουν ότι τα  γγ/γκ, μπ, ντ  είναι πά'ντα μονόφθο'γγα, δηλαδή προφέρο'νται ατόφια.

Μάλιστα προτείνω να κάνουμε μία δημοσκόπηση γι’ αυτά. Πολύ φοβάμαι ότι τα αποτελέσματα όχι απλώς θα μας δι’αψεύσουν, αλλά θα μας απογοητεύσουν οικτρά.
Οι τελευταίες γενιές δηλώνουν πλήρη άγνοια για τις ευ'φωνικές συνηχήσεις. Και αυτό σημαίνει ότι τα παιδιά στο Σχολείο δε μαθαίνουν όπως πρέπει τη γλώσσα μας, με αποτέλεσμα να μην προφέρουν σωστά. (Μεταξύ άλλων, ακούγο'νται λέξεις που ενώ οι δίφθο'γγοι θα έπρεπε να προφέρο'νται χωριστά, συνιζάνο'νται).

Όμως η απόδοση των [μ], [ν] δεν έχει μόνον ευ'φωνικό χαρακτήρα, αλλά και ετυμολογικό-σημασιολογικό. 

Έχουμε αντιληφθεί πού οδηγείται η γλώσσα μας και ότι η παράλειψή τους επηρεάζει το ηχόχρωμα, την απόδοση, τη δομή της λέξης και κατ’ επέκταση τη σημασία της; 

Έχουμε αναλογιστεί ότι η αγνόησή τους είναι η απαρχή μιας άχροης, σκληρής και ταχύλογης εκφοράς και γι’ αυτό ενός δύσαρθρου, ενοχλητικού και ακατάληπτου λόγου;

Ή για να το εκφράσω δι’αφορετικά, η προφορά τους δεν έχει μόνον ευ'φωνικό αλλά και σημασιολογικό χαρακτήρα. Δηλ. συνάδει με μία δραματοποιημένη -ή αν προτιμάτε- ρητορική απόδοση (ποικίλματα - παύση - αναπνοή - ρυθμό - επιτονισμό), η οποία όχι απλώς είναι πιο εύληπτη, αφού υποστηρίζει καλύτερα το εκφερόμενο, δηλ. το σημαινόμενο, αλλά μας αποτρέπει από την ταχυλογία, το άγχος, τη νευρικότητα και τις αλλοιώσεις στην άρθρωση.

Και όπως αναφέρει ο μεγάλος μας τραγικός ποιητής: ενός ατόπου δοθέ'ντος, μύρι’α έπο'νται· αφού πράγματι, μαζί με τις ευ'φωνικές συνηχήσεις χάνο'νται και οι α'ντιστάσεις στο λόγο, με συνέπεια να ρέπει στο να φθίνουν τα βασικά χαρακτηριστικά του.

Ε'ντέλει, τι κάνουμε γι’ αυτά;  

Γιατί δε φτάνει κάποιοι από εμάς να τα ξέρουμε και απλώς να τα επισημαίνουμε· πρέπει και να διδάσκο'νται για να εφαρμόζο'νται. Και δεν αρκεί να διδάσκο'νται μόνο στις Δραματικές Σχολές· πρέπει πρώτιστα να διδάσκο'νται στα Σχολεία και στις Παιδαγωγικές Σχολές, κάτι το οποίο δυστυχώς δε βλέπουμε ότι γίνεται.
Και όταν γνωρίζουμε κάτι, αυτό μας καθιστά αυτομάτως υπεύθυνους για τους υπόλοιπους. Δι’αφορετικά μιλάμε για γνώση χωρίς αξία, δηλ. χωρίς α'ντίκρισμα.
Είναι δυνατόν στη χώρα του Λυσία, του Ισοκράτη και του Δημοσθένη, του Περικλή, του Σωκράτη και του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη και των Αρχαίων Τραγικών, που άνθισαν οι Επιστήμες, οι Τέχνες και τα Γράμματα, να μη διδάσκεται το μάθημα της Αγωγής του Προφορικού Λόγου και της Φωνής;

Η Ορθοφωνία και η διδασκαλία των Κανόνων Προφοράς είναι απαραίτητη σε οποιαδήποτε γλώσσα. Πόσο μάλλον σε μια γλώσσα όπως η δική μας, που και πλούσια είναι και δύσκολη και ιστορική και με τεράστια -ανά τον κόσμο- πολιτισμική συμβολή.

Αυτό είναι όμως κάτι για το οποίο θα πρέπει να μεριμνήσουμε όλοι μας· και που θα πρέπει όχι μόνο να το ζητήσουμε, αλλά να επιμείνουμε μέχρι την οριστική του πραγμάτωση.

Γιατί απαιτώ'ντας τη διδασκαλία του συ'γκεκριμένου μαθήματος,
δε δι’αφυλάσσουμε απλώς την Προφορά της Κοινής Νεοελληνικής αλλά την ίδια μας τη γλώσσα.

Αξι’ότιμοι Κύριοι,

Αγαπητοί Συνάδελφοι (επιτρέψτε μου το χαρακτηρισμό, με την ιδι’ότητά μου ως καθηγητή συναφούς ειδικότητας):

Η συμβολή σας έχει καθοριστική σημασία.
Δι’ασώστε την Προφορά της Κοινής Νεοελληνικής· προστατεύστε τη Γλώσσα μας, δι’αφυλάξτε τον Πολιτισμό μας.

Αθήνα, 27/2/2019

Με εκτίμηση,

  Άρης Βαφιάς, MA RCSSD

        Καθ. Αγωγής Προφ. Λόγου & Φωνής       

                                               

Η Εισήγησή μου για τη χρήση του Τονικού Συστήματος Αποσαφήνισης της Προφοράς (ΤΣΑΠ)

Σύνοψη του Τονικού Συστήματος Αποσαφήνισης της Προφοράς