Ένρινον είναι και το [γ], όταν ευρίσκεται προ των ουρανικών [κ], [γ], [χ] ή προ του [ξ]: άγκυρα, αγγείον, άγχω, άγξω (Αχιλλέας Τζάρτζανος) ▪ Συλλογιστείτε πώς προφέρεται το πρώτο [γ] στις λόγιες <παγγερμανισμός>, <παγγνωσία> ή <συγγνωστός>, στις οποίες, κατ’ εξαίρεση, δεν έχουμε τροπή του δεύτερου συμφώνου ▪ Αρκετές φορές, τα [μπ] και [ντ] μέσα στη λέξη είναι οι άλλες μορφές των [μβ] και [νδ]: κόμβος → κόμ̂πος, ένδεκα → έν̂τεκα ▪ Αυτό που ουσιיαστικά τρέπεται είναι το δεύτερο σύμφωνο ▪ Όταν γράφω και τα δίψηφα [γγ/γκ], [μπ], [ντ] αφορούν δύο φθόγ̂γους, προσθέτω ένα διיακριτικό ώστε να αναγνωρίζουν απαξάπαν̂τες πώς προφέρον̂ται ▪ Εάν δε γίνει η αναγ̂καία γραπτή διיάκριση ανάμεσα στα έρρινα και τα άρρινα δίψηφα, σε λίγον καιρό θα αναφερόμαστε στην αλλοίωση και τον ψευδισμό της Κοινής Νεοελληνικής (κόμπος [b] ⇔ κόβος, έντεκα [d] ⇔ έδεκα, άγγελος [g] ⇔ agel ≠ angel < άγ̂γελος)

Δευτέρα 24 Δεκεμβρίου 2018

ΟΙ ΔΥΟ ΤΡΟΠΟΙ ΑΠΟΣΑΦΗΝΙΣΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΦΟΡΑΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ (ΕΚΤΟΣ ΤΟΥ ΔΙ'ΕΘΝΟΥΣ ΦΩΝΗΤΙΚΟΥ ΑΛΦΑΒΗΤΟΥ)

ΤΡΙΑ ΛΑΘΗ ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΛΕΞΗ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΛΑ




συγκεντρώνοντας ή συγκεντρώνονται


(όποιον από τους δύο τύπους προτιμάτε).



Οι σωστές αποδόσεις είναι:





συ'γκε'ντρώνο'ντας [< συν+κέ'ντρ(ο)+(κατ.) ών(ω)+-ο'ντας,-ο'νται]


(αλλιώς συŋgιεŋdρώνοŋdας)


                                   ή


συ'γκε'ντρώνο'νται  (αλλιώς συŋgιεŋdρώνοŋdαι)


και όχι όπως γράφο'νται, προφέρο'ντας δηλ. ατόφια τα δίψηφα σύμφωνα.



ΔΙ'ΕΥΚΡΙΝΙΣH:

Τόσο οι παραπάνω περιπτώσεις, όσο και αυτή του


α'νταπα'ντώ'ντας [< α'ντί+απα'ντ(ώ)+(κατ.) -ώ'ντας]

(αλλιώς αŋdαπαŋŋdας) 

είναι ίσως οι μοναδικές λέξεις της γλώσσας μας, με τρεις συνηχήσεις του ευ'φωνικού [ν] και μάλιστα δι΄αδοχικές και δεν πρέπει να συγχέο'νται με λέξεις λέξεις που αρχίζουν από δίψηφο σύμφωνο και έχουμε άμεση επανάληψή του (π.χ. μπουμπουνίζω), οπότε το σύ'μπλεγμα προφέρεται ατόφιο.

Ωστόσο η άλλη εκδοχή του δαν΄τέλα (νταν΄τέλα), δεν επηρεάζεται από τον κανόνα της άμεσης επανάληψης του ίδιου συμφ. συ'μπλέγματος -δηλ. της ηχητικής ακολουθίας- και δι΄ατηρεί την αρχική προφορά του δίψηφου συμφώνου, επιτείνο'ντας έτσι τη σημασία της λέξης, όπως και η περίπτωση μπα'μπού (< bamboo), για δι΄αφορετικό όμως λόγο (ξένη, άκλιτη λέξη).


© Άρης Βαφιάς, MA RCSSD
Καθ. Αγωγής Προφ. Λόγου & Φωνής