Ένρινον είναι και το [γ], όταν ευρίσκεται προ των ουρανικών [κ], [γ], [χ] ή προ του [ξ]: άγκυρα, αγγείον, άγχω, άγξω (Αχιλλέας Τζάρτζανος) ▪ Συλλογιστείτε πώς προφέρεται το πρώτο [γ] στις λόγιες <παγγερμανισμός>, <παγγνωσία> ή <συγγνωστός>, στις οποίες, κατ’ εξαίρεση, δεν έχουμε τροπή του δεύτερου συμφώνου ▪ Αρκετές φορές, τα [μπ] και [ντ] μέσα στη λέξη είναι οι άλλες μορφές των [μβ] και [νδ]: κόμβος → κόμ̂πος, ένδεκα → έν̂τεκα ▪ Αυτό που ουσιיαστικά τρέπεται είναι το δεύτερο σύμφωνο ▪ Όταν γράφω και τα δίψηφα [γγ/γκ], [μπ], [ντ] αφορούν δύο φθόγ̂γους, προσθέτω ένα διיακριτικό ώστε να αναγνωρίζουν απαξάπαν̂τες πώς προφέρον̂ται ▪ Εάν δε γίνει η αναγ̂καία γραπτή διיάκριση ανάμεσα στα έρρινα και τα άρρινα δίψηφα, σε λίγον καιρό θα αναφερόμαστε στην αλλοίωση και τον ψευδισμό της Κοινής Νεοελληνικής (κόμπος [b] ⇔ κόβος, έντεκα [d] ⇔ έδεκα, άγγελος [g] ⇔ agel ≠ angel < άγ̂γελος)

Τετάρτη 27 Νοεμβρίου 2019

ΟΛΗ Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΑΣ ΥΠΑΡΞΗ ΕΙΝΑΙ Η ΓΛΩΣΣΑ



ΟΙ ΔΡΑΜΑΤΙΚΕΣ ΣΧΟΛΕΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΜΟΝΑΔΙΚΟΣ ΦΟΡΕΑΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΜΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ, Ο ΟΠΟΙΟΣ ΦΡΟN̖TΙΖΕΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙ'ΑΦΥΛΑΞΗ ΤΗΣ ΠΡΟΦΟΡΑΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ


Ο μεγάλος εκπαιδευτικός λειτουργός (προσωπικά αυτόν το χαρακτηρισμό του αποδίδω) Σαράν̖τος Καργάκος, έλεγε ότι η γλώσσα, κατά μία έννοια, είναι πατρίδα και λαός που απαρνείται τη γλώσσα του είναι σα να διיαγράφει την υπογραφή του από τη Magna Carta της ανεξαρτησίας του. 
Κι ακόμη, ότι όλη η ιστορική μας ύπαρξη είναι κρεμασμένη από μία κλωστή: τη γλώσσα.
Είχε πει κι άλλα σοφά· ότι ένα παιδί που σήμερα πρωτοπάει στο σχολείο γνωρίζει περισσότερες αγ̖γλικές παρά αρχαίες ελληνικές ή λόγιες λέξεις, παρόλο που θα μπορούσε να γνωρίζει πολλές, αν είχε μάθει κάποιες προσευχές, όπως το Πάτερ ημών που είναι ένα άριστο δείγμα γλωσσικής διδασκαλίας, ή τον Ακάθιστο Ύμνο που επί 1.500 χρόνια ήταν ο οιονεί εθνικός μας ύμνος.
«Γκρεμίσαμε όλα τα γλωσσικά οχυρά, την ώρα που ορμούσε πάνω μας το ξένο γλωσσικό τσουνάμι. Η αγ̖γλοπλημμύρα έχει κατακλύσει τα πάν̖τα· έχει εισορμήσει στη σκέψη, στο στόμα των παιδιών από τη νηπιακή τους ηλικία και αυτό που πλασάρεται σήμερα σαν ελληνικός λογόηχος είναι σκέτος ογ̖κανισμός. Χάνεται σταδιיακά η ευγένεια της προφοράς. Χάνεται και η σωστή εκφορά λόγου. Σωστή γραφή και καλή ανάγνωση προσφέρουν καλή οργάνωση στο μυαλό, δεξιότητα στο χέρι, ευχέρεια στην ομιλία· έτσι που είναι ευχερέστερη η επικοινωνία».
Πόση αλήθεια κρύβουν τα λόγια αυτά!...
Οι Δραματικές Σχολές, τουλάχιστον εκείνες που λειτουργούν με υπευθυνότητα και συνέπεια, έχον̖τας ως υποχρεωτικό και πρωτεύον μάθημα την Ορθοφωνία (Αγωγή Προφορικού Λόγου & Φωνής) και στα τρία έτη σπουδών, είναι ο βασικός θεματοφύλακας της Προφοράς τής Πρότυπης Γλώσσας μας και (ίσως) ο μοναδικός πυλώνας Εκπαίδευσης και αν̖τίστασης στη σημερινή κακοφωνία και το κατρακύλισμα της Εκφοράς του Λόγου.
Ύστερα από 28 χρόνια αδιיάλειπτης διδασκαλίας στη χώρα μας, εδώ και αρκετόν καιρό -μετά λύπης μου- διיαπιστώνω ότι, όλο και περισσότεροι νέοι που ξεκινούν να φοιτούν στις Σχολές, δεν έχουν απλώς πλήρη άγνοια των Κανόνων Προφοράς της Κοινής Νεοελληνικής Γλώσσας, για την οποία ο μεγάλος Δάσκαλος του Θεάτρου μας Δημήτρης Ρον̖τήρης ανέφερε ότι είναι καθήκον του ηθοποιού να τη διδάσκει από σκηνής, γι' αυτό και απαιτούσε από τους μαθητές του να προφέρουν σωστά, αλλά φέρουν και σοβαρά ελαττώματα άρθρωσης ή μη ορθής φώνησης (ταχυλογίες, δυσαρθρίες, δυσαναγνωσίες, ψευδισμούς κυρίως του φθόγ̖γου [σ], ρωτακισμούς, κακοφωνίες, στριγ̖κούς, λαρυγ̖γισμούς, ιδιώματα, αγ̖γλισμούς κ.λπ.) και εν γένει σημαν̖τικές ελλείψεις στον τρόπο μελέτης-εκμάθησης, όπως και στη χρήση της γλώσσας.
Και αυτό δε σημαίνει τίποτε άλλο παρά σοβαρή έλλειψη παιδείας, δηλ. ουσιיαστικής γνώσης, η οποία παρέχεται πρώτιστα από την οικογένεια και το σχολείο.
Όταν αμερικανοί ηθοποιοί, μιλών̖τας Ελληνικά, προσπαθούν να προφέρουν τις ευ̖φωνικές συνηχήσεις της γλώσσας μας, εμείς διδάσκουμε στο σχολείο τα παιδιά μας την κακοφωνία και τον ψευδισμό...

«Εν̖τάξει!» (στα 1:28 του βίντεο) ... «Πάν̖τα έχεις θάρρος!» (στα 5:02)

Την ώρα που Έλληνες του Εξωτερικού διδάσκουν σε αγ̖γλόφωνα Πανεπιστήμια την Προφορά της Ελληνικής Γλώσσας και τις ευ̖φωνικές συνηχήσεις…


*Η επισήμανση της προφοράς των έρρινων δίψηφων [γγ/γκ], [μπ], [ντ] (στα 7:07 του βίντεο)
Παραδείγματα και φωνητική απόδοση:
αγ̖κάλη, εγ̖γύς (στα 9:30 του βίντεο), λάμ̖πω (στα 11:17)  κ.λπ.

εμείς, όχι απλώς δε διδάσκουμε την Ορθοφωνία στα Πανεπιστήμια, αλλά τις εκπαραθυρώνουμε από τα Σχολεία…

(Απόσπασμα από την πρώην Σχολική Γραμματική του Μανόλη Τριαν̖ταφυλλίδη)

(Απόσπασμα από τη νέα Σχολική Γραμματική της Ε΄ & ΣΤ΄ Δημοτικού) 

Μακάρι να μην επαληθευτεί ο αείμνηστος Σαράν̖τος Καργάκος· να μην κοπεί η κλωστή στην οποία αναφέρεται και να μην πέσουμε στα τάρταρα της λησμονιάς, για να μην κυκλοφορούμε ανάμεσα στα μνημεία, όπως οι φελλάχοι γύρω από τις πυραμίδες και τη Σφίγ̖γα...

ΔΙ'ΕΥΚΡΙΝΙΣΗ:

Όπου:   `   το ευ̖φωνικό [ŋ] ή [ɱ] πριν από το δίψηφο σύμφωνο.

             '    η εκφορά των φθόγ̖γων χωριστά.



Άρης Βαφιάς - MA RCSSD
Καθ. Αγωγής Προφ. Λόγου & Φωνής