Ένρινον είναι και το [γ], όταν ευρίσκεται προ των ουρανικών [κ], [γ], [χ] ή προ του [ξ]: άγκυρα, αγγείον, άγχω, άγξω (Αχιλλέας Τζάρτζανος) ▪ Συλλογιστείτε πώς προφέρεται το πρώτο [γ] στις λόγιες <παγγερμανισμός>, <παγγνωσία> ή <συγγνωστός>, στις οποίες, κατ’ εξαίρεση, δεν έχουμε τροπή του δεύτερου συμφώνου ▪ Αρκετές φορές, τα [μπ] και [ντ] μέσα στη λέξη είναι οι άλλες μορφές των [μβ] και [νδ]: κόμβος → κόμ̂πος, ένδεκα → έν̂τεκα ▪ Αυτό που ουσιיαστικά τρέπεται είναι το δεύτερο σύμφωνο ▪ Όταν γράφω και τα δίψηφα [γγ/γκ], [μπ], [ντ] αφορούν δύο φθόγ̂γους, προσθέτω ένα διיακριτικό ώστε να αναγνωρίζουν απαξάπαν̂τες πώς προφέρον̂ται ▪ Εάν δε γίνει η αναγ̂καία γραπτή διיάκριση ανάμεσα στα έρρινα και τα άρρινα δίψηφα, σε λίγον καιρό θα αναφερόμαστε στην αλλοίωση και τον ψευδισμό της Κοινής Νεοελληνικής (κόμπος [b] ⇔ κόβος, έντεκα [d] ⇔ έδεκα, άγγελος [g] ⇔ agel ≠ angel < άγ̂γελος)

Τετάρτη 6 Μαρτίου 2024

ΦΕΓ̖ΓΑΡΙ - ΤΟ ΕΥ̖ΦΩΝΙΚΟ [Ν]: Ο ΜΟΥΣΙΚΟΣ ΑΡΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ


 

 ΤΟ ΦΕΓ̖ΓΑΡΙ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ ΠΑN̖TΟΤΕ ΛΑΜ̖ΠΕΙ - 41 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ ΜΕ ΣΤΙΧΟ ΤΟ ΦΕΓ̖ΓΑΡΙ




Απόσπασμα από το:
ΛΕΞΙΚΟ ΠΡΟΦΟΡΑΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ 
© ΑΘΗΝΑ 2020

Σύμφωνα με την εισήγησή μου, η αξιοποίηση του τόνου σε μια πιο διיακριτική μορφή, για την αποσαφήνιση των δίφηφων συμφώ-νων στο γραπτό λόγο:

Απόσπασμα από το:
ΛΕΞΙΚΟ ΠΡΟΦΟΡΑΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ 
© ΑΘΗΝΑ 2020




  1. Τσαλιγοπούλου: Το φεγ̂γάρι κάνει κύκλο στης αγάπης μου τον κήπο [→ τογ̂κήπο]

  2. Μπέλλου: Νύκτωσε χωρίς φεγ̂γάρι

  3. Λέανδρος: Το φεγ̂γάρι πήγε κι έπεσε στο ποτάμι το βαθύ κι η αγάπη μου κιτρίνισε σαν τη [→ σαν̂τη] φλόγα στο κερί

  4. Μούσχουρη: Χάρτινο το φεγ̂γαράκι

  5. Καρέζη: Μην τον [→ μην̂τον] ρωτάς τον ουρανό, το σύννεφο και το φεγ̂γάρι

  6. Φαραν̂τούρη: Πάμε μια βόλτα στο φεγ̂γάρι

  7. Μερκούρη: Αστέρι μου, φεγ̂γάρι μου, κον̂τά σου θα ‘ρθω πάλι

  8. Μητροπάνος: Φεγ̂γάρι μάγια μου ‘κανες

  9. Γιαννακοπούλου: Φεγ̂γάρι εδώ, φεγ̂γάρι εκεί

10. Σαΐα: Εχάθη το φεγ̂γάρι

11. Αστεριάδη: Θα κάψω για χάρη σου και το φεγ̂γάρι

12. Πουλόπουλος: Νύσταξες άστρο μου, φεγ̂γάρι μου, στην αγ̂καλιά μου αποκοιμήσου

13. Μαρινέλλα: Άμα δείτε το φεγ̂γάρι

14. Παπανίκα: Ματωμένο μου φεγ̂γάρι

15. Αγνή: Θα πιω απόψε το φεγ̂γάρι

16. Αν̂τωνιάδου: Άναψε καινούργιο μου φεγ̂γάρι

17. Βουγιουκλάκη: Θα κεν̂τήσω, με διαμαν̂τόπετρες σωρό, του φεγ̂γαριού το πήγαιν έλα

18. Ρέμος: Το φεγ̂γάρι πάνωθέ μου

19. Αλεξίου: Βγάζανε τα δίκοχα οι παλιοί φαν̂τάροι, πράσινο φεγ̂γάρι να σου μαχαιρώνει την καρδιά [→ τηγ̂καρδιά]

20. Νταλάρας: Ήσουνα φεγ̂γάρι

21. Νταλάρας: Αχ το φεγ̂γάρι, το φεγ̂γάρι που έσβησε, τ’ ασημένιο φεγ̂γάρι

22. Κούκα: Γιατί φεγ̂γάρι μου όμορφο

23. Γαλάνη: Το κόκκινο φεγ̂γάρι, το κόκκινο φεγ̂γάρι

24. Βενέτη: Κι έκλαιγε μαζί μου το φεγ̂γάρι και θρηνούσε, κι έκλαιγε μαζί μου το φεγ̂γάρι

25. Τσέρου: Φεγ̂γάρι απ’ τα μαλλιά μου γλιστράει στην αγ̂καλιά μου

26. Καλημέρη: Το φεγ̂γάρι, το φεγ̂γάρι

27. Βάνου: Σβήστε τα φώτα, σβήστε το φεγ̂γάρι, σαν θα με πάρει τον πόνο [→ τομ̂πόνο] μου μη δει

28. Καράκογλου: Μια ρίζα δεν̂τρολίβανο, μια ρίζα δεν̂τρολίβανο και γίνε φεγ̂γαροδροσιά

29. Καζαντζίδης: Δεν ξέρεις [→ δεγ̂κz̥έρεις] τι ‘ναι παγωνιά, βραδιά χωρίς φεγ̂γάρι

30. Μούσχουρη: Πάρε το χρυσό φεγ̂γάρι στον παράδεισο [→ στομ̂παράδεισο] να πας

31. Μάνου: Το φεγ̂γαράκι της αυγής, αν μ’ αγαπάς κι αν ξαγρυπνάς [→ αγ̂κz̥αγρυπνάς]

32. Φυτούση: Φεγ̂γάρια μου παλιά

33. Χωματά: Και το φεγ̂γάρι πριν χαθεί

34. Χωματά: Το φεγ̂γαράκι το χλωμό

35. Μπιθικώτσης: Έχεις μάτια το φεγ̂γάρι

36. Μαρινέλλα: Πάρτο φεγ̂γάρι και κάν’ το [→ κάνיτο] βέρα μου, φίλε μου, άν̂τρα και αγέρα μου

37. Ιωαννίδης: Φεγ̂γάρι αυγουστιάτικο υψώνεται και φέγ̂γει από μέσα η φυλακή

38. Τσαϊρέλη: Ίσως φταίνε τα φεγ̂γάρια

39. Κορκολής: Τ’ όνειρο φλερτάρει το τρελό φεγ̂γάρι

40. Δάν̂της: Φεγ̂γάρια αναπολώ

41. Πετράκης: Σβήσε το φεγ̂γάρι, σβήσε το φεγ̂γάρι



ΔΙ'ΕΥΚΡΙΝΙΣH:

Όπου:   ˆ   το [ŋ] ή [ɱ] πριν από το δίψηφο σύμφωνο.

             י    η εκφορά των φθόγ̂γων χωριστά, χωρίς συνίζηση.

                  Στο ΛΕΞΙΚΟ ΠΡΟΦΟΡΑΣ με το σύμβολο αυτό

                  δηλώνον̂ται τα ευ̂φωνικά σύμφωνα.

            o    η άτονη φώνηση του [ζ].

 

Άρης Βαφιάς, MA RCSSD
ΚαθΑγωγής Προφ. Λόγου & Φωνής


Σύνοψη του Τονικού Συστήματος Αποσαφήνισης της Προφοράς

Όλα τα δικαιώματα των τραγουδιών ανήκουν στους δημιουργούς τους και η χρήση αυτού του βίντεο γίνεται, αποκλειστικά, για εκπαιδευτικούς λόγους.