ΓΝΩΡΙΣΤΕ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ:
Μέχρι σήμερα γράφω και λέω εσφαλμένα ενώ πρέπει να πω:
φεγγάρι φεγγάρι φεŋγγάρι (αλλιώς φενγγάρι)
αγκίστρι αγκίστρι αŋγκίστρι
(αλλιώς ανγκίστρι)
αμπέλι αμπέλι αɱμπέλι (αλλιώς αμμπέλι)
πέντε πέντε πέŋντε (αλλιώς πένντε) κ.λπ.
Πλέον θα γράφω: φε'γγάρι (με τον τόνο να δι'ευκρινίζει το άγμα, δηλ. την προφορά του ευ'φωνικού [ŋ], πριν από το δίψηφο σύμφωνο)
α'γκίστρι
α'μπέλι (παρατείνο'ντας ελαφρώς τον ήχο του [μ])
πέ'ντε κ.ο.κ.
Θα συνεχίζω να γράφω βεγγέρα και να λέω: βεγγέρα (γιατί
έτσι έμαθα καλώς ή κακώς, ή νομίζω πως πρέπει να προφέρω πά'ντoτε τα γγ/γκ, μπ, ντ στη γλώσσα μου).
Ομοίως θα γράφω και θα
λέω:
τσουγκράνα τσουγκράνα
μπουμπουνητό μπουμπουνητό
ξεντύνω,
έμπαινα ξεντύνω,
έμπαινα
μπαλάντα, βίντεο μπαλάντα, βίντεο κ.λπ.
Βλέπω γραμμένες τις λέξεις:
παγ΄γνωσία, συγ΄γνωστός (με απόστροφο ή μικρό
πλάγιο τόνο) και ξέρω πλέον ότι
πρόκειται για το μαλακοϋπερωικό Ν [ŋ],
οπότε θα πω παŋγνωσία,
συŋγνωστός (πανγνωσία, συνγνωστός), χωρίς
να επηρεάζεται η ιστορική τους γραφή.
Εφεξής γράφω για να προφέρω:
κομ΄πιούτερ κομ-πιούτερ (και όχι κομπιούτερ)
κο'μπιουτεράκι
(με
τόνο πριν από
το δίψηφο σύμφωνο) κοɱμπιουτεράκι (και όχι κομπιουτεράκι)
μον΄τάζ μοŋτάζ
(μον-τάζ)
μο'ντάρισμα μοŋντάρισμα (μονντάρισμα)
μπουμπουνίζο'ντας μπουμπουνίζοŋντας (μπουμπουνίζονντας)
μπα'μπού μπαɱμπού
μπομπονιέρα μπομπονιέρα
βεντέτα βεντέτα (δι΄ασημότητα)
βε'ντέτα βεŋντέτα (εκδίκηση)
ΔΙ'ΕΥΚΡΙΝΙΣΗ:
Δε μου αρέσει
ο πλάγιος τόνος στο ''δαν΄τέλα'' ή το ''σαμ΄πάνια'';!…
Χρησιμοποιώ την απόστροφο (δαν’τέλα,
σαμ’πάνια), το ίδιο είναι.
Δε μου αρέσει
ο (μικρός) τόνος πριν από τα γκ/γγ,
μπ και ντ ;!…
Τον βάζω στο έ'γκοιλο των πρώτων ψηφίων τους (δηλαδή
στα [γ], [μ] και [ν] α'ντίστοιχα).
π.χ.:
1. Πώς προφέρω το [ŋ];!...
Ακριβώς όπως στις λέξεις: τάνκερ, νεράντζι, ίντσα, εγχείρημα, έγχορδο, ελέγξιμος, σύσφιγξη, μάρκετινγκ, πάρκινγκ κ.λπ.
2. Πώς είναι δυνατόν να γνωρίζω την
προφορά των λέξεων για να τις γράψω αναλόγως;!...
Μα γι’ αυτό το
λόγο γίνεται η παραπάνω εισήγηση: για να μάθουμε να προφέρουμε σωστά.
Στην αρχή θα
γράφουν και θα προφέρουν οι άλλοι σωστά για μένα.
Σε αυτό θα βοηθήσουν οι νέες εκδόσεις,
τα κείμενα που θα γράφο'νται και τα βιβλία που θα τυπώνο'νται με αυτόν τον
τρόπο.
Ο έ'ντυπος και ο ηλεκτρονικός τύπος, το δι'αδίκτυο. Οι επιγραφές και οι
δι’άφορες επισημάνσεις.
Οι
υπότιτλοι στην τηλεόραση, τον κινηματογράφο, τους ψηφιακούς δίσκους και εν
γένει σε όλα τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης ή Επικοινωνίας.
Eγώ απλώς θα βλέπω, θα ακούω, θα εξοικειώνομαι
και σιγά-σιγά θα μαθαίνω.
Γιατί η δύναμη των ακουσμάτων τής γλώσσας είναι
μεγάλη, με τους ήχους της να μεταφέρο'νται ταχύτατα, ακούσια και ατόφια, από στόμα (σε αφτί και από αφτί) σε στόμα.
Kι
αν δεν μπορώ να γράψω έτσι, επειδή τόσα χρόνια έμαθα δι'αφορετικά και μου είναι
δύσκολο, δεν πειράζει.
Τουλάχιστον θα έχω προσπαθήσει, αλλά κυρίως καταλάβει το λόγο για τον οποίο γίνεται αυτό.
Ούτως ή άλλως, θα έχω μάθει
αρκετά· αφού ο καθένας μας όσο ζει, μαθαίνει.
Το σημα'ντικότερο
όμως είναι ότι με την υπομονή και τη θετική μου στάση, θα έχω συμβάλει στο να μάθουν οι άλλοι και κυρίως οι επερχόμενες γενιές να προφέρουν ορθά.
Θα έχω βοηθήσει τους δασκάλους
στα σχολεία να κατανοήσουν την προφορά και να διδάξουν στα παιδιά μας τη γλώσσα μας πιο καλά, όπως και πάρα πολλούς σαν εμένα, που αγωνιούν και
θέλουν να μιλούν σωστά, να ανακαλύψουν τον πλούτο, τη μουσικότητα και τη μαγεία της ωραιότερης και σχεδόν μακροβιότερης ζώσας γλώσσας του κόσμου.
Αρκεί θέληση
να υπάρχει.
© Αθήνα,
20/03/2017
Αρ. Κατ.: 32.215/20.3.2017
Με εκτίμηση,
Άρης Βαφιάς, ADVS*
Kαθηγητής Αγωγής Προφ. Λόγου & Φωνής
*(ΜΑ, Royal Central School of Speech & Drama - University of London)