Ένρινον είναι και το [γ], όταν ευρίσκεται προ των ουρανικών [κ], [γ], [χ] ή προ του [ξ]: άγκυρα, αγγείον, άγχω, άγξω (Αχιλλέας Τζάρτζανος) ▪ Συλλογιστείτε πώς προφέρεται το πρώτο [γ] στις λόγιες <παγγερμανισμός>, <παγγνωσία> ή <συγγνωστός>, στις οποίες, κατ’ εξαίρεση, δεν έχουμε τροπή του δεύτερου συμφώνου ▪ Αρκετές φορές, τα [μπ] και [ντ] μέσα στη λέξη είναι οι άλλες μορφές των [μβ] και [νδ]: κόμβος → κόμ̂πος, ένδεκα → έν̂τεκα ▪ Αυτό που ουσιיαστικά τρέπεται είναι το δεύτερο σύμφωνο ▪ Όταν γράφω και τα δίψηφα [γγ/γκ], [μπ], [ντ] αφορούν δύο φθόγ̂γους, προσθέτω ένα διיακριτικό ώστε να αναγνωρίζουν απαξάπαν̂τες πώς προφέρον̂ται ▪ Εάν δε γίνει η αναγ̂καία γραπτή διיάκριση ανάμεσα στα έρρινα και τα άρρινα δίψηφα, σε λίγον καιρό θα αναφερόμαστε στην αλλοίωση και τον ψευδισμό της Κοινής Νεοελληνικής (κόμπος [b] ⇔ κόβος, έντεκα [d] ⇔ έδεκα, άγγελος [g] ⇔ agel ≠ angel < άγ̂γελος)

Τρίτη 27 Οκτωβρίου 2020

ΟΙ ΣΥΓ̖ΚΛΟΝΙΣΤΙΚΕΣ ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΔΥΟ ΗΡΩΙΚΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΤΟΥ '40


 

ΚΩΣΤΑΣ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ - ΑΓ̖ΓΕΛΟΣ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ

(ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1940-1943)


Η επανεκτέλεση των συγ̖κλονιστικών εκφωνήσεων του δημοσιογρά-φου Κώστα Σταυρόπουλου, ή -αν προτιμάτε- η επανεκφώνηση του πρώτου πολεμικού ανακοινωθέν̖τος (που εξεδόθη τη Δευτέρα στις 28 Οκτωβρίου 1940, στις 10 το πρωί, και σηματοδοτούσε και τυπι-κά την έναρξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου) και του τελευταίου (λίγο πριν από την εισβολή των γερμανικών στρατευμάτων στην Αθήνα και την κατάληψή της, την Κυριακή στις 27 Απριλίου του 1941), προ-κειμένου να μπορέσουν να ηχογραφηθούν και να μεταφέρουν την ατμόσφαιρα, το ρίγος και την εξύψωση του πατριωτικού αισθήματος εκείνων των ημερών, στις νεότερες γενιές των Ελλήνων.


«Εδώ Ραδιיοφωνικός Σταθμός Αθηνών.

Μεταδίδομεν το πρώτον ανακοινωθέν του Ελληνικού Γενικού 

Στρατηγείου: Αι ιταλικαί στρατιיωτικαί δυνάμεις προσβάλλουν από 

της πέμיπτης και τριάν̖τα πρωινής της σήμερον τα ημέτερα τμήματα 

προκαλύψεως της ελληνοαλβανικής μεθορίου.

Αι ημέτεραι δυνάμεις αμύνον̖ται του πατρίου εδάφους».


«Εδώ ελεύθεραι ακόμα Αθήναι.

Έλληνες! Οι Γερμανοί εισβολείς ευρίσκον̖ται εις τα πρόθυρα των 

Αθηνών. Αδέλφια! Κρατήστε καλά μέσα στην ψυχή (= μ̖πz̥υχή) σας 

το πνεύμα του μετώπου. Ο εισβολεύς εισέρχεται με όλας τας 

προφυλάξεις εις την έρημον πόλιν με τα κατάκλειστα σπίτια.

Έλληνες, ψηλά τις καρδιές!

Προσοχή! Ο Ραδιיοφωνικός Σταθμός Αθηνών ύστερα από λίγο δεν 

θα είναι Ελληνικός. Θα είναι Γερμανικός και θα μεταδίδει ψέματα!

Έλληνες, μην τον (= μην̖τον) ακούτε!

Ο πόλεμός μας συνεχίζεται και θα συνεχιστεί μέχρι της τελικής νίκης.

Ζήτω το Έθνος των Ελλήνων»!

Ο ΕΚΦΩΝΗΤΗΣ ΚΩΣΤΑΣ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ


ΕΝΑ ΥΠΕΡΟΧΟ ΑN̖TΙΣΤΑΣΙΑΚΟ ΠΟΙΗΜΑ - ΕΝΑΣ ΥΜΝΟΣ ΣΤΟΝ ΠΑΛΑΜΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ


Την περίοδο εκείνη, η Ελλάδα -μεταξύ των άλλων δεινών- θρηνεί την απώλεια ενός πολύ σπουδαίου πνευματικού ανθρώπου, του εθνικού μας ποιητή Κωστή Παλαμά.

Ο ΑΓ̖ΓΕΛΟΣ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ (ΑΡΙΣΤΕΡΑ) ΒΑΣΤΩN̖TΑΣ ΣΤΟΝ ΩΜΟ ΤΟ ΦΕΡΕΤΡΟ

ΚΟΤΟΠΟΥΛΗ (ΑΡΙΣΤΕΡΑ) - ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ (ΚΕN̖TΡΟ) ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΟΥΝ ΤΟΝ ΠΑΛΑΜΑ

Στις 28 Φεβρουαρίου 1943, εν μέσω της Κατοχής και παρουσία γερμανών αξιיωματικών, ο  Άγ̖γελος Σικελιανός, ένας από τους ση-μαν̖τικότερους νεοέλληνες ποιητές, «ο Άρχον̖τας της λαλιάς μας»όπως τον αποκαλούσε ο Γιώργος Σεφέρης, εκφωνεί τον πα-ρακάτω συγ̖κλονιστικό επικήδειο λόγο.

«Ηχήστε οι σάλπιγ̖γες… Καμ̖πάνες βρον̖τερές,

δονήστε σύγ̖κορμη τη χώρα πέρα ως πέρα…

Βογ̖κήστε τύμ̖πανα πολέμου… Οι φοβερές

σημαίες, ξεδιπλωθείτε στον αέρα!

Σ’ αυτό το φέρετρο ακουμ̖πάει η Ελλάδα! Ένα βουνό

με δάφνες αν υψώσουμε ως το Πήλιο κι ως την Όσσα,

κι αν το πυργώσουμε ως τον έβδομο ουρανό,

ποιον κλείει τι κι αν το πει η δικιά μου γλώσσα; 

Μα εσύ Λαέ, που τη φτωχή σου τη μιλιά,

Ήρωας την επήρε και την ύψωσε ως τ’ αστέρια,

μεράσου τώρα τη θεϊκή φεγ̖γοβολιά

της τέλειας δόξας του, ανασήκωσ’ τον στα χέρια

γιγάν̖τιο φλάμ̖πουρο κι απάνω κι από μας

που τον υμνούμε με καρδιά αναμμένη,

πες μ’ ένα μόνο ανασασμόν: “Ο Παλαμάς!”,

ν’ αντιβογ̖κήσει τ’ όνομά του η οικουμένη!

Ηχήστε οι σάλπιγ̖γες… Καμ̖πάνες βρον̖τερές,

δονήστε σύγ̖κορμη τη χώρα πέρα ως πέρα…

Βογ̖κήστε τύμ̖πανα πολέμου… Οι φοβερές

σημαίες, ξεδιπλωθείτε στον αέρα!

Σ’ αυτό το φέρετρο ακουμ̖πάει η Ελλάδα!

Ένας Λαός, σηκώνον̖τας τα μάτια του τη βλέπει

κι ακέριος φλέγεται ως με τ’ άδυτο ο Ναός

κι από ψηλά νεφέλη Δόξας τον εσκέπει.

Τι πάνωθέ μας, όπου ο άρρητος παλμός

της αιωνιότητας αστράφτει αυτήν την ώρα,

Ορφέας, Ηράκλειτος, Αισχύλος, Σολωμός,

την άγια δέχον̖ται ψυχή την τροπαιοφόρα (= την̖τροπαιοφόρα)

που αφού το έργο της θεμέλιωσε βαθιά

στη γην αυτή με μιαν ισόθεη Σκέψη,

τον τρισμακάριο  (= τον̖τριμακάριο) πάει τώρα ψηλά, τον Ίακχο,

με τους αθάνατους θεούς για να χορέψει. 

Ηχήστε οι σάλπιγ̖γες… Καμ̖πάνες βρον̖τερές,

δονήστε σύγ̖κορμη τη χώρα πέρα ως πέρα…

Βόγ̖κα Παιάνα! Οι σημαίες οι φοβερές

της Λευτεριάς, ξεδιπλωθείτε στον αέρα»!


ΔΙ'ΕΥΚΡΙΝΙΣΗ:

Όπου:   `   τα ευ̖φωνικά [ŋ] ή [ɱ] πριν από τα δίψηφα σύμφωνα.

             '    η προφορά των φθόγ̖γων χωριστά.

            o    η άτονη φώνηση του [ζ].

«…Η προφορά των έρρινων δίψηφων συμφώνων δεν έχει μόνον ευ̖φωνικό, αλλά και σημασιολογικό χαρακτήρα. Δηλ. συνάδει με μία δραματοποιημένη -ή αν προτιμάτε- ρητορική απόδοση (ποικίλματα - παύση - αναπνοή - ρυθμό - επιτονισμό) η οποία όχι απλώς είναι πιο εύληπτη, αφού υποστηρίζει καλύτερα το εκφερόμενο, δηλ. το σημαινόμενο, αλλά μας αποτρέπει από την ταχυλογία, το άγχος, τη νευρικότητα και τις αλλοιώσεις στην άρθρωση». (Απόσπασμα από το κεφ. Η απερρίνωση είναι μεγάλο ολίσθημα για την Κοινή Νεοελληνική Γλώσσα, το οποίο περιλαμβάνεται στα έργα μου: «Η Προφορά της Κοινής Νεοελληνικής Γλώσσας» και «Λεξικό Προφοράς της Κοινής Νεοελληνικής Γλώσσας»).


Υπάρχει καλύτερο μάθημα ιστορίας, γλώσσας και προφοράς των
ευ̖φωνικών συνηχήσεων από αυτό;
Οι παραπάνω εκφωνήσεις μόνο να διδάσκον̖ταν στα Σχολεία, σήμερα τα παιδιά θα πρόφεραν πολύ καλύτερα την Ελληνική Γλώσσα.
 
Χρόνια πολλά Ελλάδα - Χρόνια πολλά Έλληνες!!

Άρης Βαφιάς

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου