Ένρινον είναι και το [γ], όταν ευρίσκεται προ των ουρανικών [κ], [γ], [χ] ή προ του [ξ]: άγκυρα, αγγείον, άγχω, άγξω (Αχιλλέας Τζάρτζανος) ▪ Συλλογιστείτε πώς προφέρεται το πρώτο [γ] στις λόγιες <παγγερμανισμός>, <παγγνωσία> ή <συγγνωστός>, στις οποίες, κατ’ εξαίρεση, δεν έχουμε τροπή του δεύτερου συμφώνου ▪ Αρκετές φορές, τα [μπ] και [ντ] μέσα στη λέξη είναι οι άλλες μορφές των [μβ] και [νδ]: κόμβος → κόμ̂πος, ένδεκα → έν̂τεκα ▪ Αυτό που ουσιיαστικά τρέπεται είναι το δεύτερο σύμφωνο ▪ Όταν γράφω και τα δίψηφα [γγ/γκ], [μπ], [ντ] αφορούν δύο φθόγ̂γους, προσθέτω ένα διיακριτικό ώστε να αναγνωρίζουν απαξάπαν̂τες πώς προφέρον̂ται ▪ Μάθαμε να ορθογραφούμε αλλά όχι να ορθοφωνούμε ▪ Εάν δε γίνει η αναγ̂καία γραπτή διיάκριση ανάμεσα στα έρρινα και τα άρρινα δίψηφα, σε λίγον καιρό θα αναφερόμαστε στην αλλοίωση και τον ψευδισμό της Κοινής Νεοελληνικής (κόμπος [b] ⇔ κόβος, έντεκα [d] ⇔ έδεκα, άγγελος [g] ⇔ agel ≠ angel < άγ̂γελος) ▪ Αν θες να μάθεις να μιλάς σωστά τη μητρική σου γλώσσα και να βοηθήσεις κι άλλους να μιλούν ορθά, να τη γράφεις πάν̂τα με το γνι [γ̂], το μίγμα [μ̂] και το νίγμα [ν̂]

Παρασκευή 13 Δεκεμβρίου 2019

ΕΝΑΣ ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΤΡΟΠΟΣ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΗΣ ΥΠΑΡΞΗΣ ΤΩΝ ΕΥ̖ΦΩΝΙΚΩΝ ΣΥΝΗΧΗΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ





ΤΑ ΜΟΥΣΙΚΑ ΣΥΜΦΩΝΑ [Μ] ΚΑΙ [Ν] ΚΑΙ ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΟΥΣ
3 ΔΙΨΗΦΑ ΣΥΜΦΩΝΑ ΓΙΑ ΝΑ ΑΠΟΔΩΣΟΥΝ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ 11 ΔΙ'ΑΦΟΡΕΤΙΚΟΥΣ ΗΧΟΥΣ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΜΑΣ 



Ένας άλλος, αν̖τίστροφος τρόπος τεκμηρίωσης της έρρινης προφοράς της Κοινής Νεοελληνικής, δηλ. των ευ̖φωνικών συνηχήσεων του [μ] και του [ν], συνάγεται παρατηρών̖τας και αξιיολογών̖τας τι ακριβώς συμβαίνει στη ροή του λόγου, ανάμεσα στο τελικό [ν] κάποιων λέξεων και στο αρχικό συγ̖κοπτόμενο σύμφωνο της επόμενης λέξης.

Αν λόγου χάρη δοκιμάσουμε στη ροή του λόγου, χωρίς να μεσολαβεί παύση, να πούμε [δενπάω], συμ̖προφέρον̖τας ατόφιες τις λέξεις, είναι σα να αποτολμούμε να εκφέρουμε το [συμ̖πορεύομαι] [συνπορεύομαι], δηλ. να επιχειρούμε να αποδώσουμε τη σύνθετη λέξη που απαρτίζει πλέον μία γλωσσική μονάδα, ως δύο
γλωσσικές 
μονάδες-λέξεις. 
Φυσικά αυτό δεν μπορεί να συμβεί, αφού συμφ. σύμ̖πλεγμα -νπ δεν υπάρχει στη γλώσσα μας.
Αυτός άλλωστε είναι και ο λόγος, που όταν οι λέξεις συνεκφωνούν̖ται, δηλ. ακούγον̖ται ως μία λέξη, το [νπ] μετατρέπεται σε [μ̖π] (αλλιώς [μμπ]).

Το να προφέρουμε πάλι [δεπάω], απαλείφον̖τας το [ν], είναι σα να λέμε αν̖τίστοιχα [συπορεύομαι].
Από το παραπάνω παράδειγμα συμ̖περαίνει κανείς γιατί το [ν] συγ̖κεκριμένων λέξεων, όπως οι: δεν, μην, σαν, (σ)την, (σ)τον, έναν, αρκετόν, λίγον, πολύν, πόσον, (τ)όσον κ.ά., δε χάνεται ποτέ όταν η επόμενη λέξη αρχίζει από συγ̖κοπτόμενο σύμφωνο (κ, π, τ, ξ, ψ, γκ, μπ, ντ, τζ, τσ).

Όσον αφορά την εκδοχή [δεμπάω], δηλ. την άρρινη προφορά, πέραν του ότι είναι εν̖τελώς άτοπη, αφού για να προκύψει το [μπ] πρέπει να υπάρχει το [ν] (δες παρακάτω και περίπτ. συμφ. συμ̖πλεγμάτων -μβ, -νδ) είναι πιο κακόφωνη και από την προηγούμενη απόδοση (δεπάω), γιατί η ηχηρότητα του [μπ] είναι σαφώς πολύ μεγαλύτερη από αυτήν του συμφωνικού του ζεύγους, δηλ. του άηχου [π].

Οπότε, διיά της εις άτοπον απαγωγής τεκμαίρεται ότι:

[δεν+πάω] → [δεμ̖πάω] (δηλ. δεμμπάω)
άρα και [συμ̖πορεύομαι] (αφού ό,τι ισχύει στη συνεκφορά ισχύει και στις σύνθετες λέξεις, με πρώτα συνθετικά τα: «εν», «συν», «παν» ή «πάλιν», δηλ. όπου υπάρχει το [ν]) και ποτέ [συμπορεύομαι].

Ομοίως και για τα: γγ/γκντ.

π.χ.: [εγ̖γονός] (βλ. παρακάτω αναφορά στο άγμα [ŋ]
[μην+καπνίζετε[μηγ̖καπνίζετε] άρα και [εγ̖κοπή] 
[σαν+το]  [σαν̖το παλιό, καλό κρασί] άρα και [παν̖τελής] κ.ο.κ.

Συνεπώς:
 
γ+γ/γ+κ, μ+π, ν+τ (στο μέσον των γηγενών λέξεων, συνήθως) = γ̖γ/γ̖κ, μ̖π, ν̖τ, δηλ. δύο φθόγ̖γοι-ήχοι και όχι ένας, όπως εσφαλμένα διיατυπώνεται στις τρέχουσες σχολικές Γραμματικές της Ε΄ & ΣΤ΄ Δημοτικού και Α΄, Β΄ & Γ΄ Γυμνασίου.

(Απόσπασμα από τη νέα σχολική Γραμματική της Ε' & ΣΤ' Δημοτικού)

(Απόσπασμα από τη νέα σχολική Γραμματική της Α', Β' & Γ' Γυμνασίου)

Τέλος, εάν σε όλα τα παραπάνω συμ̖περιλάβουμε:

1. τις λέξεις της Κοινής Νεοελληνικής στις οποίες η ρίζα του συμφ. συμ̖πλέγματος είναι το [μβ] ή το [νδ] (π.χ.: κολύμβηση κολύμ̖πι, άνδρας άν̖τρας κ.ο.κ.)

2. τους ρηματικούς τύπους που περιλαμβάνουν στην κατάληξή τους το δίψηφο [ν̖τ(π.χ.: τρέχον̖τας, πωλούν̖ται κ.λπ.)

και λάβουμε επίσης υπόψη ότι, το [γ] πριν από μαλακο-ουρανικό σύμφωνο (γ, κ, χ, ξ) δηλώνει το μαλακοϋπερωικό [ν], δηλ. το άγμα [ŋ] και όχι το [γ] (π.χ.: αγχόνη, σύσφιγξη κ.λπ.)

αν̖τιλαμβάνεται αμέσως κανείς το πλήθος των ευ̖φωνικών συνηχήσεων του [μ] και του [ν] και φυσικά τη σημαν̖τικότητα του συγ̖κεκριμένου κανόνα για την ορθή προφορά της Κοινής Νεοελληνικής Γλώσσας.

Το πρόβλημα πλέον στην προφορά έγ̖κειται στο ότι υπάρχουν τρία δίψηφα σύμφωνα, τα: γγ/γκ (είναι ομόηχα, έχουν δηλ. την ίδια φωνητική αξία) μπ, ντ, για να αποδώσουν τρεις φθόγ̖γους-ήχους (g, b, d) και τέσσερις διφθόγ̖γους, δηλ. οκτώ φθόγ̖γους-ήχους (nγ, ng, mb, nd). 
Σύνολο έ
ν̖τεκα διיαφορετικούς ήχους μόνο για τις γηγενείς λέξεις της γλώσσας μας!
Εάν συνυπολογίσουμε και την απόδοση των ξενικών -mp, -nt (π.χ.: κομיπλιμένיτο), τότε οι ήχοι στην Κοινή Νεοελληνική ανέρχον̖ται στους δεκαπέν̖τε!

π.χ.: 
γκρεμός (g), παγγνωσία (ŋγ = νγ γיγ), αγκαλιά (ŋg νγκ γ̖κ) → 5 ήχοι
μπαίνω (b), εκπομπή (ɱb μμπ μ̖π), καμπάνια
(mp ɱp μיπ→ 5 ήχοι
ντύνω (d), πέντε (ŋd νντ ν̖τ), ντοκουμέντο (nt ŋt νיτ
5 ήχοι

Αυτό πρακτικά είναι αδύνατον γιατί δημιουργεί σύγχυση.  
Πόσο μάλλον όταν υπάρχει πλήρης άγνοια. 
Πέραν αυτού, τρία δίψηφα σύμφωνα-σύμβολα για να αποδώσουν
δεκαπέν̖τε διיαφορετικούς ήχους δεν απαν̖τούν σε καμία γλώσσα.
Γι' αυτό και η Πολιτεία καλείται να πράξει άμεσα τα δέον̖τα.

ΔΙ'ΕΥΚΡΙΝΙΣΗ:

Όπου:   `   το ευ̖φωνικό [ŋ] (ή και [μ], περίπτ. -μπ) πριν από το δίψηφο σύμφωνο.

              י   η προφορά των φθόγ̖γων χωριστά.

© Άρης Βαφιάς - MA RCSSD
Καθ. Αγωγής Προφ. Λόγου & Φωνής



Σάββατο 7 Δεκεμβρίου 2019

ΕΜΕΙΣ, ΟΧΙ ΑΠΛΩΣ ΤΙΤΛΟΥΧΟΙ ΚΑΚΗΣ ΕΠΟΧΗΣ… ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΚΑΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ





ΤΙΤΛΟΥΧΟΙ ΚΑΚΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΟΧΟΙ 
ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ...



Ο Κώστας Τουρνάς όχι μόνο προφητικός και επίκαιρος, όσο ποτέ, αλλά και ευ̖φωνικός δάσκαλος της γλώσσας μας.

Αφιερωμένο σε εκείνους που απαξιώνουν τη χώρα, τους συνανθρώπους μας και τη γλώσσα...


ΚΥΡΙΕΣ ΚΑΙ ΚΥΡΙΟΙ (1974)
Συνθέτης-Στιχουργός: Κώστας Τουρνάς

Άγριος άνεμος
τον άγριο κόσμο χτυπάει·
άγριος ο καιρός
τη μέρα στα πέλαγα πάει

Άγριο ψέμα
τον άγριο κόσμο θερίζει·
άγρια η βρομιά
το μέσα μας αργά κερδίζει (δις)

Κι εμείς, κυρίες και κύριοι, εμείς
τιτλούχοι κακής εποχής
δε σκάμε πολύ για την ώρα·
εμάς, κυρίες και κύριοι, εμάς
οι μύθοι κάθε Χαλιμάς
τη ζωή μας γεμίζουν ακόμα

Λαμ̖περός κάθεται
στο θρόνο του μες στα ουράνια·
δίκαια κρίνον̖ται
τ’ ανθρώπινα απ’ τ’ άλλα κοπάδια

Άγ̖γελοι φεύγουνε
και έρχον̖ται και φέρνουν νέα·
θύμωσε ο Θεός
κι οργή του ματώνει τη μέρα (δις)

Κι εμείς, κυρίες και κύριοι, εμείς
τιτλούχοι κακής εποχής
δε σκάμε πολύ για την ώρα·
εμάς, κυρίες και κύριοι, εμάς
οι μύθοι κάθε Χαλιμάς
τη ζωή μας γεμίζουν ακόμα

Αν πεινάς [ αμ̖πεινάς] νοιάζεσαι
να φας έστω κι αν θα το κλέψεις·
κι η τροφή της ψυχής
δωρεάν είναι αν δεν το [→ δεν̖το] βλέπεις

Άγριος δικαστής
τη δίκη έχει ήδη αρχίσει·
σ’ άγριους σαν κι εμάς [→ σαγ̖κιεμάς]
αγάπη γιατί να χαρίσει (δις)

Κι εμείς, κυρίες και κύριοι, εμείς
τιτλούχοι κακής εποχής
δε σκάμε πολύ για την ώρα·
εμάς, κυρίες και κύριοι, εμάς
οι μύθοι κάθε Χαλιμάς
τη ζωή μας γεμίζουν ακόμα

Εμείς, οι κάτοχοι της ενοχής…


ΔΙ'ΕΥΚΡΙΝΙΣΗ:

Όπου:    `    το ευ̖φωνικό [ŋ] (ή και [μ], περίπτ. -μπ) πριν από το δίψηφο σύμφωνο

                    πλάγιοι χαρακτήρες (π.χ.: αμ̖πεινάς) η απαλή προφορά του ευ̖φωνικού [ŋ] ή του [μ] και του δίψηφου συμφώνου.


Άρης Βαφιάς, MA RCSSD
Καθ. Αγωγής Προφ. Λόγου & Φωνής

Παρασκευή 29 Νοεμβρίου 2019

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ! ΟΥΤΕ ΣΦΙΓ̖ΓΑ ΕΙΝΑΙ, ΟΥΤΕ ΕΠΙΤΥΜΒΙΟ ΜΝΗΜΕΙΟ...







Πρόθεσή μου δεν είναι να κρίνω κατά πόσον η τουρκική θεωρείται εύηχη γλώσσα ή όχι. Δεν είναι άλλωστε αυτός ο σκοπός.
Όμως, τούτο μόνο θα πω: οι φυσικοί ομιλητές τής τουρκικής, 
μιας γλώσσας με σαφώς πολύ μικρότερη ιστορία και πλούτο απ’ ό,τι η δική μας, όχι μόνο σέβον̖ται και τηρούν τους κανόνες προφοράς της, αλλά εκφέρουν και σωστά τις ελληνικές ή ελληνογενείς λέξεις που περιλαμβάνουν τους φθόγ̖γους [μ] ή [ν], δηλ. τις ευ̖φωνικές συνηχήσεις τής γλώσσας μας. Κάτι που εμείς δεν πράττουμε, γιατί προφανώς αγνοούμε.

Όταν ο Τούρκος λέει:      Εμείς, συνήθως, προφέρουμε:

angarya                            αγγαρεία [g]

ankiloz                              αγκύλωση [g]

antagonist                        ανταγωνιστής [d]

antarktik                           ανταρκτική [d]

anterit                               εντερίτιδα [d]

antibiyotik                         αντιβιοτικό [d]

antidemokratik                 αντιδημοκρατικός [d]

antijen                              αντιγόνο [d]

antilop                              αντιλόπη (< ανθόλοψ) [d]

antitez                              αντίθεση [d]

antitoksin                         αντιτοξίνη [d]

cimbiz                              τσιμπ(ίδα, ιδάκι) [b]

cümbüş                            τσιμπούσι (< συμ̖πόσιο) [b]

çembalo                           τσέμπαλο (< κύμβαλον) [b]

çingene                            τσιγγάνος (< αθίγ̖γανος) [g]

deontoloji                         δεοντολογία [d]

diftong                              δίφθογγος [g]

dizanteri                           δυσεντερία [d]

effendi                              αφέντης [d]

enginar                             αγκινάρα [g]

entelekya                          εντελέχεια [d]

entomoloji                         εντομολoγία [d]

entropi                              εντροπία [d]

fangi                                 φαγγρί [g]

fantasma                          φάντασμα [d]

farenjit                              φαρυγγίτιδα [g]

findik                                φουντούκι [< Πον̖τικόν (< Πόν̖τος)+κάρυον)] [d]

nder                              κοντάρι (< κον̖τός) [d]

isfendan                           σφεντάμι (< σφένδαμος) [d]

kambur                             καμπούρης, καμπύλη [b] (< καμ̖πύλος)

kangren                            γάγγραινα [g]

kantaron                           κενταύριο (βότανο), Κένταυρος [d] κ.ά.


Έχουμε υπόψη πόσες τέτοιες λέξεις υπάρχουν στη γλώσσα μας, στις οποίες τα δίψηφα γγ/γκ, μπ, ντ προφέρον̖ται έρρινα, δηλαδή αφορούν δύο ήχους και όχι έναν;
Χιλιάδες.

Πόσο συχνή είναι η χρήση τους στον καθημερινό μας λόγο;
Αδιיάκοπη.

Υπάρχουν κάποιοι που ακόμη αμφισβητούν την έρρινη προφορά τής Κοινής μας Γλώσσας;... 
Έχουν υπόψη τους πόσες δάνειες λέξεις από την Ελληνική, στις οποίες περιλαμβάνον̖ται τα έρρινα δίψηφα γγ/γκ, μπ, νταπαν̖τούν στο λεξιλόγιο άλλων λαών;
Πάρα πολλές.

Λαμβάνον̖τας υπόψη τα παραπάνω, θέτω τον εξής προβληματισμό:

Ποια από τις δύο γλώσσες είναι πιο σύμμορφη στους κανόνες της, με συνέπεια να προφέρεται ορθά και πιο εύηχα;
Η τουρκική ή η Κοινή Νεοελληνική, όπως εκφέρεται σήμερα;

Είναι ανεπίτρεπτο για τη χώρα που έδωσε τα φώτα του Πολιτισμού σε ολόκληρο τον κόσμο, για τη γλώσσα που έχει εμ̖πλουτίσει τις υπόλοιπες γλώσσες, άλλοι λαοί να προφέρουν σωστά τις ελληνικές ή ελληνογενείς λέξεις και εμείς να εκφέρουμε ψευδώς την Κοινή μας Γλώσσα.

Πρόκειται για πανεθνικό και πολιτισμικό θέμα μείζονος σημασίας, στο οποίο έπρεπε ήδη να έχει δοθεί λύση.
Είναι αδιיανόητο, εν έτει 2020, να μη διδάσκεται η Ορθοφωνία στα Σχολεία και τα Πανεπιστήμια.
Είναι μεγάλο ατόπημα να μην έχουν ακόμη αποσαφηνιστεί τα έρρινα από τα άρρινα γγ/γκ, μπ, ντ και ο Έλληνας να μην ξέρει τι να προφέρει· και είναι αιδώς, αν̖τί όλων αυτών, να διδάσκεται στα Σχολεία της χώρας ότι: το γ+κ=γκ και το γ+γ=γγ, προφέρον̖ται [γκ], π.χ. αγκαλιά, φεγγάρι.

(Απόσπασμα από τη νέα σχολική Γραμματική της Ε΄& ΣΤ΄Δημοτικού)

Πολιτισμός είναι η γλώσσα μας!
Για ποιον Ελληνικό Πολιτισμό σήμερα ομιλούμε;…


ΔΙ'ΕΥΚΡΙΝΙΣH:

 Όπου:   `   το ευ̖φωνικό [ŋ] ή [ɱ] πριν από το δίψηφο σύμφωνο.

              י    η εκφορά των φθόγ̖γων χωριστά, χωρίς συνίζηση.

                  

Άρης Βαφιάς, MA RCSSD
Καθ. Αγωγής Προφ. Λόγου & Φωνής

Τετάρτη 27 Νοεμβρίου 2019

ΟΛΗ Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΑΣ ΥΠΑΡΞΗ ΕΙΝΑΙ Η ΓΛΩΣΣΑ



ΟΙ ΔΡΑΜΑΤΙΚΕΣ ΣΧΟΛΕΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΜΟΝΑΔΙΚΟΣ ΦΟΡΕΑΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΜΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ, Ο ΟΠΟΙΟΣ ΦΡΟN̖TΙΖΕΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙ'ΑΦΥΛΑΞΗ ΤΗΣ ΠΡΟΦΟΡΑΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ


Ο μεγάλος εκπαιδευτικός λειτουργός (προσωπικά αυτόν το χαρακτηρισμό του αποδίδω) Σαράν̖τος Καργάκος, έλεγε ότι η γλώσσα, κατά μία έννοια, είναι πατρίδα και λαός που απαρνείται τη γλώσσα του είναι σα να διיαγράφει την υπογραφή του από τη Magna Carta της ανεξαρτησίας του. 
Κι ακόμη, ότι όλη η ιστορική μας ύπαρξη είναι κρεμασμένη από μία κλωστή: τη γλώσσα.
Είχε πει κι άλλα σοφά· ότι ένα παιδί που σήμερα πρωτοπάει στο σχολείο γνωρίζει περισσότερες αγ̖γλικές παρά αρχαίες ελληνικές ή λόγιες λέξεις, παρόλο που θα μπορούσε να γνωρίζει πολλές, αν είχε μάθει κάποιες προσευχές, όπως το Πάτερ ημών που είναι ένα άριστο δείγμα γλωσσικής διδασκαλίας, ή τον Ακάθιστο Ύμνο που επί 1.500 χρόνια ήταν ο οιονεί εθνικός μας ύμνος.
«Γκρεμίσαμε όλα τα γλωσσικά οχυρά, την ώρα που ορμούσε πάνω μας το ξένο γλωσσικό τσουνάμι. Η αγ̖γλοπλημμύρα έχει κατακλύσει τα πάν̖τα· έχει εισορμήσει στη σκέψη, στο στόμα των παιδιών από τη νηπιακή τους ηλικία και αυτό που πλασάρεται σήμερα σαν ελληνικός λογόηχος είναι σκέτος ογ̖κανισμός. Χάνεται σταδιיακά η ευγένεια της προφοράς. Χάνεται και η σωστή εκφορά λόγου. Σωστή γραφή και καλή ανάγνωση προσφέρουν καλή οργάνωση στο μυαλό, δεξιότητα στο χέρι, ευχέρεια στην ομιλία· έτσι που είναι ευχερέστερη η επικοινωνία».
Πόση αλήθεια κρύβουν τα λόγια αυτά!...
Οι Δραματικές Σχολές, τουλάχιστον εκείνες που λειτουργούν με υπευθυνότητα και συνέπεια, έχον̖τας ως υποχρεωτικό και πρωτεύον μάθημα την Ορθοφωνία (Αγωγή Προφορικού Λόγου & Φωνής) και στα τρία έτη σπουδών, είναι ο βασικός θεματοφύλακας της προφοράς τής πρότυπης γλώσσας μας και (ίσως) ο μοναδικός πυλώνας εκπαίδευσης και αν̖τίστασης στη σημερινή κακοφωνία και το κατρακύλισμα της εκφοράς του λόγου.
Ύστερα από 28 χρόνια αδιיάλειπτης διδασκαλίας στη χώρα μας, εδώ και αρκετόν καιρό -μετά λύπης μου- διיαπιστώνω ότι, όλο και περισσότεροι νέοι που ξεκινούν να φοιτούν στις Σχολές, δεν έχουν απλώς πλήρη άγνοια των κανόνων προφοράς της Κοινής Νεοελληνικής Γλώσσας, για την οποία ο μεγάλος δάσκαλος του θεάτρου μας Δημήτρης Ρον̖τήρης ανέφερε ότι είναι καθήκον του ηθοποιού να τη διδάσκει από σκηνής, γι' αυτό και απαιτούσε από τους μαθητές του να προφέρουν σωστά, αλλά φέρουν και σοβαρά ελαττώματα άρθρωσης ή μη ορθής φώνησης (ταχυλογίες, δυσαρθρίες, δυσαναγνωσίες, ψευδισμούς κυρίως του φθόγ̖γου [σ], ρωτακισμούς, κακοφωνίες, στριγ̖κούς, λαρυγ̖γισμούς, ιδιώματα, αγ̖γλισμούς κ.λπ.) και εν γένει σημαν̖τικές ελλείψεις στον τρόπο μελέτης-εκμάθησης, όπως και στη χρήση της γλώσσας.
Και αυτό δε σημαίνει τίποτε άλλο παρά σοβαρή έλλειψη παιδείας, δηλ. ουσιיαστικής γνώσης, η οποία παρέχεται πρώτιστα από την οικογένεια και το σχολείο.
Όταν αμερικανοί ηθοποιοί, μιλών̖τας Ελληνικά, προσπαθούν να προφέρουν τις ευ̖φωνικές συνηχήσεις της γλώσσας μας, εμείς διδάσκουμε στο σχολείο τα παιδιά μας την κακοφωνία και τον ψευδισμό...

«Εν̖τάξει!» (στα 1:28 του βίντεο) ... «Πάν̖τα έχεις θάρρος!» (στα 5:02)

Την ώρα που Έλληνες του εξωτερικού διδάσκουν σε αγ̖γλόφωνα πανεπιστήμια την προφορά της ελληνικής γλώσσας και τις ευ̖φωνικές συνηχήσεις…


*Η επισήμανση της προφοράς των έρρινων δίψηφων [γγ/γκ], [μπ], [ντ] (στα 7:07 του βίντεο)
Παραδείγματα και φωνητική απόδοση:
αγ̖κάλη, εγ̖γύς (στα 9:30 του βίντεο), λάμ̖πω (στα 11:17)  κ.λπ.

εμείς, όχι απλώς δε διδάσκουμε την Ορθοφωνία στα πανεπιστήμια, αλλά τις εκπαραθυρώνουμε από τα σχολεία…

(Απόσπασμα από την πρώην Σχολική Γραμματική του Μανόλη Τριαν̖ταφυλλίδη)

(Απόσπασμα από τη νέα Σχολική Γραμματική της Ε΄ & ΣΤ΄ Δημοτικού) 

Μακάρι να μην επαληθευτεί ο αείμνηστος Σαράν̖τος Καργάκος· να μην κοπεί η κλωστή στην οποία αναφέρεται και να μην πέσουμε στα τάρταρα της λησμονιάς, για να μην κυκλοφορούμε ανάμεσα στα μνημεία, όπως οι φελλάχοι γύρω από τις πυραμίδες και τη Σφίγ̖γα...

ΔΙ'ΕΥΚΡΙΝΙΣΗ:

Όπου:   `   το ευ̖φωνικό [ŋ] ή [ɱ] πριν από το δίψηφο σύμφωνο.

             '    η εκφορά των φθόγ̖γων χωριστά.



Άρης Βαφιάς - MA RCSSD
Καθ. Αγωγής Προφ. Λόγου & Φωνής