ΣΗΜΑN̖TΙΚΕΣ ΠΑΡΑΛΕΙΨΕΙΣ ΚΑΙ ΛΑΘΗ ΣΤΗΝ ΠΡΟΦΟΡΑ ΤΩΝ ΔΙΨΗΦΩΝ ΣΥΜΦΩΝΩΝ ΣΤΑ ΣΧΟΛΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ

 

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ Ε΄& ΣΤ΄ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ

ENOTHTA 3: ΠΩΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ ΛΕΞΕΙΣ;

3.2 ΓΡΑΜΜΑΤΑ

Πηγή: http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2009/Grammatiki_E-ST-Dimotikou_html-apli/index_B3b.html

Κατ’ αρχάς τα δίψηφα γράμματα δεν παριστάνουν πάν̂τοτε ένα φθόγ̂γο.

Στην περίπτωση των [γγ/γκ], [μπ] και [ντ], όταν αυτά απαν̂τούν στο μέσον των αμιγώς ελληνικών λέξεων αφορούν, κατά το πλείστον, δύο φθόγ̂γους (δηλ. ήχους) και όχι έναν.

Πόσο μάλλον στις αγ̂καλιά και φεγ̂γάρι.

Επομένως μπορεί η λέξη γκρίζος να αποτελείται από 6 φθόγ̂γους: [γκ] [ρ] [ι] [ζ] [ο] [ς], ωστόσο το φεγ̂γάρι απαρτίζεται από 7: [φ] [ε], [γ̂γ] ⇔ [ŋ] [γγ], [α] [ρ] [ι] και όχι όπως, εσφαλμένα, αναφέρεται στην τρέχουσα σχολική Γραμματική της Ε΄ και ΣΤ΄ Δημοτικού και ζητείται να συμ̂πληρωθεί στην παραπάνω στήλη.

ΤΟ ΛΕΞΙΚΟ ΜΑΣ

ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΚΟ-ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ (Δ΄, Ε΄, ΣΤ΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ)

4. Η ΠΡΟΦΟΡΑ ΤΩΝ ΦΘΟΓ̖ΓΩΝ

Πηγή: http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2354/Orthografiko-Lexiko_D-E-ST-Dimotikou_html-apli/indexd_00.html

Αφού τα δίψηφα σύμφωνα [μπ], [ντ], [γκ], όπως επισημαίνεται στο Ορθογραφικό-Ερμηνευτικό Λεξικό της Δ΄, Ε΄ και ΣΤ΄ Δημοτικού, άλλοτε έχουν έρρινη και άλλοτε άρρινη προφορά, πότε ισχύει η πρώτη περίπτωση; 

Πότε δηλ. προφέρον̂ται ως δύο φθόγ̂γοι και όχι ως ένας;

Ποιοι φθόγ̂γοι μορφώνον̂ται και πώς εκφέρεται το μαλακοϋπερωικό [ŋ] (αλλιώς το άγμα), πριν από τα [γγ/γκ] και [ντ];

Παρατίθεν̂ται παραδείγματα;

Αναφέρεται τίποτε απ’ όλα αυτά;

Κάνουν τα παιδιά εξάσκηση στην προφορά των έρρινων δίψηφων συμφώνων (ευ̂φωνικών συνηχήσεων) στο Σχολείο;

Γίνον̂ται κλίσεις;

Διαβάζον̂ται ειδικά κείμενα για αυτό το σκοπό;

Επισημαίνεται η προφορά τους στο Ανθολόγιο και στα κείμενα της γλώσσας;

Γίνον̂ται παρατηρήσεις κατά την εκφορά τους;

Υπάρχει περίπτωση να κατανοήσει ο δάσκαλος τίποτε από την παραπάνω γενικόλογη σχολική αναφορά, ώστε να μπορέσει να το διδάξει και να το εφαρμόσει ο μαθητής;

Ή το μόνο που αμφότεροι καταλαβαίνουν είναι πως τα [γγ/γκ], [μπ], [ντ] πρέπει να εκφερθούν από τη μύτη, δηλ. ρινόφωνα, οπότε δικαίως αγνοούν την αναφορά, αφού στην όποια προσπάθειά τους να τα προφέρουν, πέραν του αυθόρμητου και απόλυτα δικαιολογημένου γέλωτός τους, καταλήγουν στο συμ̂πέρασμα ότι κατ’ αυτό τον τρόπο οδηγούν̂ται, μάλλον, στην ανάγ̂κη μαθημάτων Φωνοθεραπείας παρά Ορθοφωνίας;

Παρεμ̂πιπτόν̂τως, τόσο η Γραμματική όσο και το Λεξικό, του ίδιου Εκδοτικού Οργανισμού Σχολικών Βιβλίων δεν είναι;

Πώς γίνεται λοιπόν στη Γραμματική να διδάσκεται ο μονοφθογ̂γισμός των δίψηφων [γγ/γκ], [μπ] και [ντ], που αφορά στην άρρινη προφορά, και στο Λεξικό να επισημαίνεται η έρρινη προφορά, δηλ. η απόδοση δύο φθόγ̂γων και όχι ενός;

Αυτό κι αν θεωρείται αν̂τίφαση, η οποία προκαλεί μεγαλύτερη σύγχυση και δυσχεραίνει ακόμη περισσότερο την εκμάθηση της ορθής προφοράς!...

Ποιος, με τι γνώση και με ποια κριτήρια αποφάσισε ότι τα [γγ/γκ], [μπ], [ντ] στο μέσον της λέξης παριστάνουν μόνο ένα φθόγ̂γο, δηλ. προφέρον̂ται πάν̂τοτε ατόφια, καταργών̂τας ουσιיαστικά τον κανόνα και διיατυπώνον̂τας την εξαίρεση ως κανόνα;

Ποιος έδωσε την άδεια για τη σύν̂ταξη τέτοιας Γραμματικής και ποια επιτροπή το ενέκρινε αυτό;

Είχαν υπόψη τους όταν εξέδιδαν τη Γραμματική, πόσες λέξεις απαν̂τούν στην Ελληνική με έρρινα δίψηφα σύμφωνα στο μέσον ή αποτελούν μέρος της κατάληξή τους;

Πόσες είναι σύνθετες με προθήματα τις «εν», «συν», «παν» και «πάλιν» και στις οποίες η απάλειψη των [ν], [μ] βάλλει την ετυμολογική και σημασιολογική τους αξία;

Αριθμήστε μόνο αυτές που επισημαίνον̂ται στο παρόν άρθρο με το διיακριτικό σύμβολο [ˆ] και θα καταλάβετε.

Αν̂τί η αναφορά στην έρρινη προφορά να γίνεται στο βασικό βιβλίο εκμάθησης, δηλ. στη Γραμματική, γίνεται στο Λεξικό και μάλιστα κατά τρόπο ελλιπή; 

Πότε και πώς θα μάθουν τα παιδιά να προφέρουν σωστά τη γλώσσα μας;

Όταν θα έχει ήδη διיαμορφωθεί η προφορά τους;

Γιατί πηγαίνουν στο Σχολείο;

Οι δάσκαλοι γνωρίζουν πώς προφέρον̂ται, κατά περίπτωση, τα δίψηφα σύμφωνα [γγ/γκ], [μπ] και [ντ] και εάν ναι, τι κάνουν γι’ αυτό;

Αναφέρον̂ται ακροθιγώς, όπως γίνεται στο Λεξικό, ή γενικά δεν ασχολούν̂ται καθόλου;

Υπάρχει περίπτωση με αυτά που διδάσκον̂ται στο Σχολείο, να μάθουν ποτέ τα παιδιά να προφέρουν σωστά τα Ελληνικά;

Αν πάλι όλα θεωρούν̂ται αυτονόητα, τότε γιατί δεν προφέρουν σωστά;

Γιατί το Λεξικό να είναι απλώς Ορθογραφικό-Ερμηνευτικό και όχι και Φθογ̂γολογικό;

Γιατί δεν εν̂τάσσεται το μάθημα της Ορθοφωνίας στα Σχολεία;

Τελικά γλώσσα είναι μόνο ο γραπτός λόγος και ουχί ο προφορικός;

Η γλώσσα (Κοινή Νεοελληνική) δεν είναι μία, ενιαία και αδιיαίρετη;

Άλλη γλώσσα διδάσκουμε εμείς στα σεμινάρια, στις Δραματικές Σχολές, στις αν̂τίστοιχες της Δημοσιογραφίας και στα Ωδεία και άλλη οι δάσκαλοι στα Σχολεία;

Δείτε, επίσης:

Σημαν̂τικές παραλείψεις και λάθη στην προφορά του τελικού -ν με το αρχικό συγ̂κοπτόμενο της επόμενης λέξης, στη Σχολική Γραμματική του Γυμνασίου

ΔΙ'ΕΥΚΡΙΝΙΣH:

 Όπου:   ˆ   το ευ̂φωνικό [ŋ] ή [ɱ] πριν από το δίψηφο σύμφωνο.

              י    η εκφορά των φθόγ̂γων χωριστά.

Άρης Βαφιάς, MA RCSSD

Καθ. Αγωγής Προφ. Λόγου & Φωνής

Η Εισήγησή μου για τη χρήση του Τονικού Συστήματος Αποσαφήνισης της Προφοράς (ΤΣΑΠ)

Σύνοψη του Τονικού Συστήματος Αποσαφήνισης της Προφοράς