ΟΡΘΟΦΩΝΙΑ - ΑΓΩΓΗ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ & ΦΩΝΗΣ: Απριλίου 2025

Ένρινον είναι και το [γ], όταν ευρίσκεται προ των ουρανικών [κ], [γ], [χ] ή προ του [ξ]: άγκυρα, αγγείον, άγχω, άγξω (Αχιλλέας Τζάρτζανος) ▪ Συλλογιστείτε πώς προφέρεται το πρώτο [γ] στις λόγιες <παγγερμανισμός>, <παγγνωσία> ή <συγγνωστός>, στις οποίες, κατ’ εξαίρεση, δεν έχουμε τροπή του δεύτερου συμφώνου ▪ Αρκετές φορές, τα [μπ] και [ντ] μέσα στη λέξη είναι οι άλλες μορφές των [μβ] και [νδ]: κόμβος → κόμ̂πος, ένδεκα → έν̂τεκα ▪ Αυτό που ουσιיαστικά τρέπεται είναι το δεύτερο σύμφωνο ▪ Όταν γράφω και τα δίψηφα [γγ/γκ], [μπ], [ντ] αφορούν δύο φθόγ̂γους, προσθέτω ένα διיακριτικό ώστε να αναγνωρίζουν απαξάπαν̂τες πώς προφέρον̂ται ▪ Εάν δε γίνει η αναγ̂καία γραπτή διיάκριση ανάμεσα στα έρρινα και τα άρρινα δίψηφα, σε λίγον καιρό θα αναφερόμαστε στην αλλοίωση και τον ψευδισμό της Κοινής Νεοελληνικής (κόμπος [b] ⇔ κόβος, έντεκα [d] ⇔ έδεκα, άγγελος [g] ⇔ agel ≠ angel < άγ̂γελος) ▪ Αν θες να μάθεις να μιλάς σωστά τη μητρική σου γλώσσα και να βοηθήσεις κι άλλους να μιλούν ορθά, να τη γράφεις πάν̂τα με το γνι [γ̂], το μίγμα [μ̂] και το νίγμα [ν̂]

Σάββατο 12 Απριλίου 2025

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ Η ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΘΗ ΠΡΟΦΟΡΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ

ΜΑΘΑΜΕ ΝΑ ΟΡΘΟΓΡΑΦΟΥΜΕ ΑΛΛΑ ΟΧΙ ΝΑ ΟΡΘΟΦΩΝΟΥΜΕ

ΝΑ ΜΑΘΟΥΜΕ ΝΑ «ΟΡΘΟΓΡΑΦΟΥΜΕ» ΤΑ ΔΙΨΗΦΑ, ΑΝ ΘΕΛΟΥΜΕ ΝΑ ΜΙΛΟΥΜΕ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΩΣΤΑ

Παραφράζον̂τας τον τίτλο του έργου τού σπουδαίου Αμερικανού συγ̂γραφέα Άρθουρ Μίλερ «΄Ηταν όλοι τους παιδιά μου», τα παραπάνω γράμματα -στην πραγμάτωση αποσαφήνισης των δίψηφων συμφώνων- είναι όλα τους γηγενή: ψηφία του Αλφαβήτου μας, απότοκα· παιδιά του [μ] και του [ν]. Δεν ξενίζουν, δε βάλλουν το είδωλο των λέξεων.

Μάλιστα, εν αν̂τιθέσει με την υπόθεση του εν λόγω θεατρικού έργου, αποσκοπούν στην αποφυγή της «γλωσσικής τραγωδίας» (ήτοι της κακοφωνίας και του ψευδισμού) και επομένως στο κοινό όφελος· το οποίο δεν είναι άλλο από την ορθή προφορά της γλώσσας μας!

Αλήθεια, πόσο πιο εύκολα και σωστά θα μάθαιναν να μιλούν τα παιδιά στο σχολείο, αν τα βιβλία τυπώνον̂ταν με το γνι, το μίγμα και το νίγμα (ή ακόμη με το μιπί και το νιταύ, όπου χρειαζόταν);

Πόσο θα βοηθούσε αυτό τους δασκάλους να διδάξουν τα παιδιά μας να προφέρουν ορθά τα δίψηφα σύμφωνα, αφού -κατά περίπτωση- θα τα έγραφαν αναλόγως, με αποτέλεσμα οι επόμενες γενιές να μιλούν καλύτερα τη γλώσσα απ’ ό,τι εμείς;

Πόσο θα βοηθούσε ακόμη κι εμάς -χωρίς, σε περίπτωση που δεν επιθυμούμε, να γράφουμε παρομοίως- αν εφεξής βλέπαμε τους ελλείπον̂τες φθόγ̂γους του Αλφαβήτου μας στο γραπτό λόγο: στις εκδόσεις, σε όλα τα μέσα ενημέρωσης (π.χ.: εφημερίδες, περιοδικά, τηλεόραση, μέσα κοινωνικής δικτύωσης), στα αγαθά πρώτης ανάγ̂κης, στα προϊόν̂τα και εν γένει σε κάθε λογής σήμανση!...

Ειρήσθω εν παρόδω, πόσο χρόνο, κόπο και κόστος θα γλυτώναμε, αν η πρόταση για τη γραπτή δϊάκριση των δίψηφων συμφώνων εφαρμοζόταν άμεσα, όπως και τι ποσοστό επιτυχίας θα είχε αυτό, συγ̂κριτικά με την -ούτως ή άλλως- ελλιπή, σπάνια και αμφιβόλου αποτελέσματος -σε ό,τι αφορά τους κανόνες προφοράς- επιμόρφωση των δασκάλων;

Τόσα χρόνια μάθαμε να ορθογραφούμε, αλλά όχι να ορθοφωνούμε. Την είδαμε την κατάν̂τια μας... Να μάθουμε επιτέλους να «ορθογραφούμε» τα δίψηφα, αν θέλουμε να μιλούμε τη γλώσσα σωστά.

ΔΙ̇ΕΥΚΡΙΝΙΣH:

Όπου: ˆ τα γνι, μίγμα και νίγμα.

¨ τα μιπί, νιταύ.

Άρης Βαφιάς, MA RCSSD

Καθ. Αγωγής Προφ. Λόγου & Φωνής

Η συμ̂πλήρωση του Αλφαβήτου μας από τους ελλείπον̂τες φθόγ̂γους (Μέρος Α')

Η συμ̂πλήρωση του Αλφαβήτου μας από τους ελλείπον̂τες φθόγ̂γους (Μέρος Β')

«Παιδί μου, αν θες να μάθεις να μιλάς σωστά, να γράφεις με το γνι, το μίγμα και το νίγμα»

Άγμα - Το 25ο γράμμα του Αλφαβήτου μας, μια κραυγή αγωνίας για τη γλώσσα

Η Εισήγησή μου για τη χρήση του Τονικού Συστήματος Αποσαφήνισης της Προφοράς (ΤΣΑΠ)

Σύνοψη του Τονικού Συστήματος Αποσαφήνισης της Προφοράς