Ένρινον είναι και το [γ], όταν ευρίσκεται προ των ουρανικών [κ], [γ], [χ] ή προ του [ξ]: άγκυρα, αγγείον, άγχω, άγξω (Αχιλλέας Τζάρτζανος) ▪ Συλλογιστείτε πώς προφέρεται το πρώτο [γ] στις λόγιες <παγγερμανισμός>, <παγγνωσία> ή <συγγνωστός>, στις οποίες, κατ’ εξαίρεση, δεν έχουμε τροπή του δεύτερου συμφώνου ▪ Αρκετές φορές, τα [μπ] και [ντ] μέσα στη λέξη είναι οι άλλες μορφές των [μβ] και [νδ]: κόμβος → κόμ̂πος, ένδεκα → έν̂τεκα ▪ Αυτό που ουσιיαστικά τρέπεται είναι το δεύτερο σύμφωνο ▪ Όταν γράφω και τα δίψηφα [γγ/γκ], [μπ], [ντ] αφορούν δύο φθόγ̂γους, προσθέτω ένα διיακριτικό ώστε να αναγνωρίζουν απαξάπαν̂τες πώς προφέρον̂ται ▪ Εάν δε γίνει η αναγ̂καία γραπτή διיάκριση ανάμεσα στα έρρινα και τα άρρινα δίψηφα, σε λίγον καιρό θα αναφερόμαστε στην αλλοίωση και τον ψευδισμό της Κοινής Νεοελληνικής (κόμπος [b] ⇔ κόβος, έντεκα [d] ⇔ έδεκα, άγγελος [g] ⇔ agel ≠ angel < άγ̂γελος)

Δευτέρα 18 Οκτωβρίου 2021

Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΘΟΦΩΝΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΦΟΡΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ



ΤΕΛΙΚΑ, Ή ΣΤΡΑΒΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΓΙΑΛΟΣ Ή ΣΤΡΑΒΑ ΑΡΜΕΝΙΖΟΥΜΕ...



Απόσπασμα από την τηλεοπτική επιμορφωτική εκπομ̂πή «Σε προσκυνώ, γλώσσα», της δημοσιογράφου και κλασικής φιλολόγου Βίκης Φλέσσα και του καθηγητή Γλωσσολογίας και πρώην Πρυτάνεως του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Γεωργίου Μπαμπινιώτη, για την Ορθοφωνία και την Προφορά της Κοινής Νεοελληνικής Γλώσσας.


Ο Marc Colombat
Η αναφορά του Colombat στον όρο Ορθοφωνία
και το σύγ̂γραμμά του για τον τραυλισμό

Ο έγ̂κριτος γλωσσολόγος είχε και στο παρελθόν αναφερθεί στην Προφορά της Κοινής Νεοελληνικής και στο διיαχωρισμό μεταξύ των έρρινων και των άρρινων δίψηφων συμφώνων, στο «Ομιλείτε Ελληνικά», τόσο όταν την ψυχαγωγική εκπομ̂πή, με θέμα τη Γλώσσα, παρουσίαζε η Λιάνα Κανέλλη, όσο και αργότερα, η Μαρία Χούκλη.



Προς επίρρωση των παραπάνω, σταχυολογώ χωρία από:

1. την πρώην Σχολική Γραμματική του Δημοτικού, του Μανόλη Τριαν̂ταφυλλίδη (σελ.14)


2. την ανατύπωση της Έκδοσης του ΟΕΣΒ της Νεοελληνικής Γραμματικής του 1941


3. την πρώην Σχολική Γραμματική της Ε΄& ΣΤ΄ Δημοτικού του Χρίστου Τσολάκη


4. την πρώην Σχολική Γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας του Αχιλλέα Τζάρτζανου

5. τη «Γραμματική της Ρωμαίικης Γλώσσας» του Μένου Φιλήν̂τα


Ας δούμε παρακάτω τι διδάσκεται αν̂τ’ αυτών, αβασίμως και αδιיακρίτως, στους μαθητές σήμερα:


1. Aπόσπασμα από το βίντεο τηλεκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας για την Προφορά της Κοινής Νεοελληνικής Γλώσσας


2. Απάν̂τηση της Δασκάλας της τηλεκπαίδευσης, σε ερώτηση που τέθηκε στο κανάλι της στο youtube, για το δίψηφο [ντ] στη λέξη παν̂τόφλες.* (Ανατρέξτε στα σχόλια της πηγής)

 
*Με τον εξελληνισμό του ιταλ. pantofola το λατιν. σύμ̂πλεγμα [nt] τράπηκε σε [ŋd], δηλ. προσαρμόστηκε στο γλωσσικό μας κανόνα, αφού η διיατήρησή του, σε αυτή την περίπτωση, θα ήταν εξεζητημένη.

3. Απόσπασμα από τη νέα Σχολική Γραμματική της Ε΄& ΣΤ΄ Δημοτικού (σελ. 40)


4. Αποσπάσματα από τη νέα σχολική Γραμματική της Α΄, Β΄& Γ΄ Γυμνασίου - Φωνητική και Φωνολογία (σελ. 20, 27)


Φαίνεται, πλέον, πως κάποιοι αποφάσισαν, ακρίτως και αυτοβούλως, να επιβάλλουν στη γλωσσική μας συνείδηση ότι τα δίψηφα σύμφωνα αφορούν πάν̂τοτε ένα φθόγ̂γο και ποτέ δύο, αν̂τιβαίνον̂τας στους γλωσσικούς μας κανόνες και αμφισβητών̂τας μεγάλους Δασκάλους της Ελληνικής, της Ορθοφωνίας και του Θεάτρου μας, όπως: 

το Φιλήν̂τα, τον Τριαν̂ταφυλλίδη, τον Τζάρτζανο, τον Τσοπανάκη, τον Τσολάκη, την Κοτοπούλη, το Ρον̂τήρη, τον Καραντινό, το Μινωτή, την Παξινού, τον Κατράκη, το Μυράτ, τον Κωτσόπουλο, το Βόκοβιτς, τον Καλλέργη, το Χορν, τον Τζόγια, την Αρώνη, την Αλ. Κατσέλη, τη Χατζηαργύρη, τη Συνοδινού, τον πατέρα του υπογράφον̂τος το άρθρο και άλλους πολλούς (στο ιστολόγιο μπορεί κανείς να βρει όλες τις αναφορές στα πρόσωπα), οι οποίοι, μέσω της κύριας ενασχόλησής τους και της άμεσης σχέσης της με το Λόγο, υπήρξαν όχι απλώς πρότυπα ορθής εκφοράς, αλλά και θεματοφύλακες της σπουδαίας γλωσσικής μας παράδοσης.


Δε γνωρίζω εάν έχει υποπέσει στην αν̂τίληψη του κυρίου Μπαμπινιώτη η αναφορά της τωρινής Σχολικής Γραμματικής της Ε΄ & ΣΤ΄ Δημοτικού για τα δίψηφα σύμφωνα και αν̂τιστοίχως της Α΄, Β΄ & Γ΄ Γυμνασίου για τις τροπές-συμ̂προφορές στη ροή του λόγου. 

Ωστόσο, ως πρόσωπο το οποίο χαίρει κύρους και αναγνώρισης σε θέματα που άπτον̂ται της Γλώσσας, εκτιμώ ότι η τοποθέτησή του επί των τελευταίων θιγουσών -την Προφορά της Κοινής Νεοελληνικής σχολικών- αναφορών, θα είχε βαρύνουσα σημασία.


ΔΙ'ΕΥΚΡΙΝΙΣH:

 Όπου:   ˆ  το ευ̂φωνικό [ŋ] ή [ɱ] πριν από το δίψηφο σύμφωνο.

              '   η εκφορά των φθόγ̂γων χωριστά.


Άρης Βαφιάς, MA RCSSD

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου